Βενεζουέλα, η χώρα της φαντασίας

Για τους πολλούς, η χώρα της φαντασίας  και του ονείρου. Από την πρώτη στιγμή που φτάσαμε στην Βενεζουέλα καταλάβαμε πόσο ανοιχτόκαρδοι και προσιτοί είναι οι κάτοικοί της. Όλα σε αυτή τη χώρα γίνονται φωναχτά!

Η ζωή διαδραματίζεται έξω από τις φτωχικές κατοικίες, τα ραντσίτος, στους δρόμους, στα γήπεδα, στα κλάμπ, όπου άνδρες και γυναίκες «παίρνουν φωτιά» από τους ρυθμούς της σάλσα, στις «μάχες» της πασαρέλας, όπου πολλά κορίτσια προσπαθούν να κατακτήσουν το αστέρι της ζωής τους πλάθοντας όνειρα και προσδοκίες για μια θέση στο βάθρο των καλλιστείων, στις δαντελωτές παραλίες με τα γαλαζοπράσινα νερά και τις καλλίγραμμες ανδρικές και γυναικείες παρουσίες.

Όλη η χώρα είναι ένα τεράστιο μωσαϊκό φυλών, ανθρώπων, ιδεολογιών και απαράμιλλης φυσικής ομορφιάς. Οι Βενεζουελάνοι ξέρουν να ζουν τη ζωή τους και εμείς αφήσαμε για λίγο τους εαυτούς μας ελεύθερους να γευτούν τους σπάνιους χυμούς αυτής της χώρας. Ένα ταξίδι στην καρδιά της Λατινικής Αμερικής έχει ήδη ξεκινήσει….

Ο Κολόμβος ήταν ο πρώτος Ευρωπαίος που πάτησε το πόδι του στη Βενεζουέλα. Ήταν Αύγουστος του 1498. Ένα χρόνο μετά, ο Αμέρικο Βεσπόυτσι και ο Αλόνσο ντε Οχέδα κατέπλευσαν στη λίμνη ΜαρακαΪμπο. Εκεί είδαν, για πρώτη φορά στη ζωή τους, χωριά ιθαγενών με πασσαλόπηκτα σπίτια. Έτσι, έδωσαν στη χώρα το όνομα « Βενεζουέλα» που σημαίνει «Μικρή Βενετία». Οι ιθαγενείς αντιστάθηκαν σθεναρά στους κατακτητές κονκισταδόρες. Η αντίσταση τους κάμφθηκε οριστικά όταν οι ευρωπαΪκές ασθένειες εξολόθρευσαν τα 2/3 του πληθυσμού. Η Βενεζουέλα έγινε ισπανική αποικία. Οι κατακτητές εκδιώχθηκαν από τη χώρα πότε νομίζετε; Το 1821, όταν ο νεαρός Σιμόν Μπολιβάρ πέτυχε μια αποφασιστική νίκη και πέταξε οριστικά στη θάλασσα τους Ισπανούς.

ΚΑΡΑΚΑΣ, Η «ΑΜΑΡΤΩΛΗ» ΠΡΩΤΕΥΟΥΣΑ
Το ρεπορτάζ μας ξεκινά από την πρωτεύουσα, το Καράκας, και φυσικά από την κεντρική πλατεία, την πλάζα Μπολιβάρ, ένα σημείο πολυσύχναστο. Μάθαμε όμως πως κάποτε υπήρξε θέατρο συναντήσεων κατασκόπων, πολιτικών ζυμώσεων, συναυλιών, δημοσίων εκτελέσεων, ακόμη και ταυρομαχιών.

Σε μια από τις γωνίες της πλατείας βρίσκεται ο επιβλητικός Καθεδρικός Ναός της πόλης. Δίπλα ακριβώς θαυμάζουμε το Αρχιεπισκοπικό Παλάτι και το Δημαρχείο. Αν είστε τυχεροί, όπως εμείς, θα μπορέσετε να δείτε από κοντά τη παραδοσιακή αλλαγή φρουράς. Το Καράκας, με πληθυσμό περίπου 5 εκατομμύρια κατοίκους, είναι χτισμένο σε μια στενή κοιλάδα, σε ύψος 900μ., στους πρόποδες του βουνού Άβιλα. Θεωρείται η πιο μοντέρνα κωμόπολη της Λατινικής Αμερικής. Τα άφθονα κοιτάσματα πετρελαίου και το εύφορο έδαφος και υπέδαφος της έχουν κάνει τη Βενεζουέλα την πιο πλούσια χώρα της περιοχής. Ο καλός Θεός της έδωσε απλόχερα όλα τα ελέη του και της φέρθηκε μεγαλόψυχα, οι πολιτικοί αρχηγοί της όμως φρόντισαν όλα τα πλούτη της να καρπωθεί η μεγαλοαστική τάξη. Έτσι, το Καράκας χαρακτηρίζεται από μεγάλες και προκλητικές αντιθέσεις. Δίπλα στους βαθύπλουτους, οι πάμφτωχοι. Δίπλα στην πολυτελή συνοικία, η άθλια τενεκεδούπολη. Δίπλα στον ουρανοξύστη, το τσίγκινο σπιτάκι. Πάμε να τα δούμε όλα αυτά από κοντά. Και ο καλύτερος τρόπος είναι να πάρουμε λεωφορείο.

Ένας πεζόδρομος μήκους 2χλμ. αποτελεί το πιο ζωντανό σημείο της πόλης. Καταστήματα με ρούχα, παπούτσια και αρώματα έχουν την τιμητική τους. Υπαίθρια καφέ καταλαμβάνουν τη μια πλευρά του δρόμου, ενώ στην άλλη πλανόδιοι πωλητές απλώνουν σε τραπέζια τη πραμάτεια τους. Όλο το Καράκας, Κυριακή μεσημέρι, θα περάσει από τη Σαμπάνα Γκράντε.

Περπατώντας , για να πάρουμε γεύση και άρωμα κυριακάτικου πρωινού από την πρωτεύουσα, φτάσαμε μέχρι το Σεν Μαρτέν. Απολαμβάνουμε ένα λαό που σφύζει από ζωντάνια και ενέργεια.

Αφήσαμε για λίγο το παραδοσιακό κέντρο και τη βόλτα μας στην πόλη. Στόχος μας ήταν την ίδια μέρα να επισκεφθούμε και τις φτωχογειτονιές των ραντσίτος. Δεν το κάναμε όμως για λόγους ασφαλείας. Η ξεναγός μου μου υποσχέθηκε πως την επόμενη μέρα θα φρόντιζε να έχουμε μαζί μας έναν ένοπλο φρουρό, για να κάνουμε το ρεπορτάζ μας με σχετική ασφάλεια. Τη ρώτησα φυσικά τι θα μπορούσαμε να κάνουμε μέχρι τότε και μου απάντησε, όπως απαντούν σχεδόν όλοι οι πρωτευουσιάνοι, « Θα πάμε για σάλσα».

ΣΑΛΣΑ ΚΑΙ ΚΑΥΤΑ ΚΟΡΜΙΑ
Στη Λας Μερσέντες, νοτιοανατολικά της Σαμπάνα Γκράντε, χτυπά η καρδιά της νυχτερινής ζωής. Οι κάτοικοι της πρωτεύουσας, οι Καρακένιος, βγαίνουν κατά κύματα, κυρίως τα σαββατοκύριακα. Οι ντίσκο αρχίζουν να γεμίζουν κατά τα μεσάνυχτα και το γλέντι κρατάει μέχρι το πρωί. Φυσικά, όλα ξεκινούν με υπέροχους λάτιν χορούς και, κυρίως, σάλσα!

Η σάλσα θεωρείται «ο χορός των φτωχών». Ξεκίνησε από τις φτωχογειτονιές της Βραζιλίας και της Κούβας, για να εξαπλωθεί πολύ γρήγορα σε όλη τη Λατινική Αμερική. Οι Βενεζουελάνοι έχουν πάθος με τη σάλσα. Οι κινήσεις μπορεί να φαίνονται ερωτικές, στην ουσία όμως είναι ερωτικές μόνον  αν τα ίδια τα ζευγάρια αφήσουν κάτι τέτοιο να εκδηλωθεί. Στα κλαμπ οποιοσδήποτε έχει δικαίωμα να χορέψει με τον οποιονδήποτε. Ο καβαλιέρος ζητά από την ντάμα να τον συνοδεύσει και σπάνια οι Βενεζουελάνες θα πουν «Όχι». Σε κάποιες περιπτώσεις, η άρνηση θεωρείται προσβολή. Όπως προσβολή θεωρείται κι αν ο καβαλιέρος προβεί σε χυδαία χειρονομία την ώρα , του χορού. Υπάρχουν μυστικά και κινήσεις με νόημα από τις οποίες μπορεί κάποιος να καταλάβει αν ο συνοδός ή η συνοδός είναι διατεθειμένοι για φλερτ.

ΣΤΑ ΡΑΝΤΣΙΤΟΣ ΧΤΥΠΑ Η ΚΑΡΔΙΑ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ
Στη Βενεζουέλα της σάλσα και του αισθησιασμού, τα ραντσίτος συγκεντρώνουν τη φτωχολογιά της πόλης και αποτελούν το σύμβολο της απόλυτης εγκατάλειψης. Το Νόμο στα ραντσίτος τον ασκούν οι ίδιοι οι κάτοικοι. Τα γκέτο αυτά είναι αυστηρά οροθετημένες περιοχές που κυβερνώνται από σπείρες. Όλο το Καράκας είναι σε κάθε πλαγιά και λόφο του σπαρμένο τενεκεδουπόλεις. Εκεί σπάνια θα κινηθεί ξένος αλλά και πλούσιος Βενεζουελάνος. Το πιο συνταρακτικό στην υπόθεση αυτή είναι η παιδική και εφηβική εγκληματικότητα. Η ζωή εδώ έχει ελάχιστη αξία.

Για το θλιβερό αυτό ανθρώπινο κουβάρι που ζει στις παράγκες σε άθλιες συνθήκες, μόνη διέξοδος είναι τα ναρκωτικά και το εμπόριο σάρκας. Εμείς, όπως θα παρατηρείτε, βρισκόμαστε σε ένα εκσυγχρονισμένο ραντσίτο.  Φανταστείτε λοιπόν ότι βλέπουμε την καλύτερη δυνατή όψη των παραγκουπόλεων. Κι αυτό συμβαίνει διότι απλά, όσο πιο πολλά είναι η περιοχή όπου χτίστηκαν ραντσίτος, τόσο πιο γρήγορα εκσυγχρονίζεται ο οικισμός με νερό και ηλεκτρικό ρεύμα. Αντίθετα, κάθε καινούρια παραγκούπολη είναι σχεδόν θαμμένη μέσα στα  σκουπίδια, τη ζέστη και την αποπνικτική μυρωδιά. Από κει δεν μπορείς να περάσεις ούτε απέξω.

Στη Βενεζουέλα υπάρχει ένας μύθος: ότι γεννιούνται περισσότερα κορίτσια από ότι αγόρια. Συγκεκριμένα, υποστηρίζουν ότι επτά γυναίκες αναλογούν σε έναν άνδρα. Δεν ξέρω αν αυτό αληθεύει, εκείνο όμως που σας εγγυώμαι προσωπικά είναι ότι οι Βενεζουελάνες είναι οι ομορφότερες γυναίκες στον κόσμο!

ΒΕΝΕΖΟΥΕΛΑΝΕΣ, ΟΙ ΠΙΟ ΟΜΟΡΦΕΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ
Στη χώρα αυτή οι γυναίκες φημίζονται για τη ματαιοδοξία και την ωραιοπάθεια της. Είναι δε από τους μεγαλύτερους καταναλωτές καλλυντικών παγκοσμίως. Οι κοπέλες, από τις πιο φτωχές μέχρι και τις πιο πλούσιες, ασχολούνται όλη μέρα με δύο πράγματα: τις εγχώριες λατινοαμερικάνικες σαπουνόπερες που προβάλλει η τηλεόραση και την εξωτερική εμφάνισή τους. Δεν είναι καθόλου τυχαίο λοιπόν ότι κοπέλες από τη Βενεζουέλα έχουν κατακτήσει τέσσερις φορές τον τίτλο «Μις Υφήλιος», άλλες τόσες τον τίτλο «Μις Κόσμος» και αρκετές φορές τον τίτλο «Μις Γιούνιβερς». Το κυνήγι αυτών έχει μετατραπεί σε μια μικρή βιομηχανία παραγωγής. Στο Καράκας υπάρχουν αρκετές ακαδημίες που προετοιμάζουν τα κορίτσια από πολύ μικρή ηλικία για μελλοντικούς διαγωνισμούς. Εμείς βρεθήκαμε σε μία από αυτές τις σχολές. Η καθηγήτρια, πρώην μοντέλο και κάτοχος τίτλου ομορφιάς και η ίδια, δίνει κατευθύνσεις και συμβουλές στα νεαρά κορίτσια που κάνουν για χιλιοστή φορά τα ίδια βήματα πάνω στην πασαρέλα.

Οι κοπέλες φοιτούν σε αυτή την ακαδημία εδώ και πολλά χρόνια. Ξέρουν πολύ καλά πως ακόμη και ένας απλός εγχώριος τίτλος αποτελεί το διαβατήριο για καριέρα στο τραγούδι ή την υποκριτική.

Μου έκανε τεράστια εντύπωση το απίστευτο πρόγραμμα των κοριτσιών αυτών. Είναι μαθήτριες σχολείου και δουλεύουν από τις έξι το πρωί μέχρι τα μεσάνυχτα, ενώ μιλούν με απίστευτη σιγουριά και συνείδηση για τον τρόπο ζωής που ακολουθούν και την καριέρα που θέλουν να χτίσουν. Μου φαινόταν απίστευτη όλη αυτή η μανία με τα καλλιστεία και τις μικρές «εργάτριες της ομορφιάς».

ΣΤΗ ΖΟΥΓΚΛΑ ΤΩΝ ΚΑΝΑΪΜΑ
Για να ταξιδέψουμε στη ζούγκλα του Κανάιμα έπρεπε να φτάσουμε με αεροπλάνο στο αεροδρόμιο που βρίσκεται στο Δέλτα του Ορινόκο. Από κει μόνος ένας τρόπος υπάρχει για να φτάσεις στην καρδιά του εθνικού πάρκου: τα μικρά, μονοκινητήρια 6θέσια αεροπλάνα. Πετάμε πάνω από την καρδιά του Εθνικού Πάρκου Κανάιμα. Από κάτω μας ξετυλίγονται η πυκνή ζούγκλα, τα ποτάμια και τα βουνά. Για τους ινδιάνους Πεμόν, τεπούι είναι η ονομασία των βουνών και η κατοικία των θεών και των ξωτικών τους. Μέσα στη ζούγκλα διακρίνονται από ψηλά μικρά ξέφωτα. Είναι εξαιρετικά μικρά κομμάτια γης που έχουν καθαρίσει οι Ινδιάνοι για να καλλιεργούν μπανάνες, γιούκα και πατάτες. Μέχρι να φτάσουμε στο αεροδρόμιο του χωριού Κανάιμα, έχουμε την ευκαιρία να θαυμάσουμε όλη αυτή την υπέροχη και αμόλυντη φύση.

Με τα πολλά, φτάσαμε στο αεροδρόμιο του χωριού. Από δω ξεκινούν όλες οι ερευνητικές αποτολές για την Γκραν Σαμπάνα. Είναι η μοναδική πύλη εισόδου και βρίσκεται 50χλμ. βορειοδυτικά του μεγαλύτερου καταρράκτη στον κόσμο. Το χωριό δεν έχει καμία οδική σύνδεση με την υπόλοιπη χώρα. Μόνος σύνδεσμος με τον κόσμο, αυτό το μικρό αεροδρόμιο που χρησιμοποιείται για ελαφριά αεροσκάφη.

ΤΟ ΣΑΛΤΟ ΤΩΝ ΑΓΓΕΛΩΝ
Το κοινό κάνει το ταξίδι απόλαυση. Όλοι έχουμε εντυπωσιαστεί από τη μαγευτική ομορφιά της φύσης και είναι αλήθεια πως τα χρώματα της αυγής δημιουργούν μια εικόνα βγαλμένη κυριολεκτικά από κινηματογραφική ταινία.

Το ταξίδι για να φτάσουμε στον «Καταρράκτη των Αγγέλων» διαρκεί περίπου 4 ώρες. Αρχίσαμε το περπάτημα μέσα στη ζούγκλα με σκοπό να φτάσουμε στο καλύτερο σημείο για να θαυμάσουμε τους καταρράκτες. Η κατάσταση όσο πήγαινε και δυσκόλευε. Η ξεναγός μου με είχε ενημερώσει ότι θα είχαμε 1 ώρα περπάτημα, δεν μου είχε πει όμως απολύτως τίποτα για αναρριχητικές ικανότητες και ασκήσεις στρατού. Είχαμε φτάσει σχεδόν κάτω από τους καταρράκτες. Η εικόνα; Ναι, μας αποζημίωσε με το παραπάνω για όλη αυτή την ταλαιπωρία. Το θέαμα έκοβε την ανάσα!

Ο καταρράκτης αναβλύζει από το «Βουνό του Διαβόλου», όπως το αποκαλούν οι ιθαγενείς. Έχει σχήμα καρδιάς και είναι ένα από τα μεγαλύτερα βουνά με επίπεδη κορυφή. Το όνομα του ο καταρράκτης δεν το οφείλει σε κάποιον άγγελο, όπως θα πίστευε κανείς. Το πήρε από έναν αμερικανό πιλότο, τον Τζίμι Έιντζελ, που τον ανακάλυψε.

Ύστερα από  αυτό σειρά είχε και κάτι άλλο, πολύ διαφορετικό. Ξέρετε ποια είναι η λιχουδιά των Ινδιάνων του Δέλτα του Ορινόκο και των Πεμόν; Τα μυρμήγκια τερμίτες!! Μερικοί τα τρώνε ακόμη και ωμά. Εμάς μας τα πρόσφεραν, ευτυχώς, ψημένα.

ΣΤΗ ΖΩΗ ΤΩΝ ΙΝΔΙΑΝΩΝ ΠΕΜΟΝ
Το πρωινό το αφιερώσαμε σε διαπιστεύσεις και γραφειοκρατικές διατυπώσεις, για να μπορέσουμε κάποια στιγμή να μπούμε στην κοινότητα των Πεμόν, στο χωριό Κανάιμα. Τελικά, ήρθε η ώρα που μας δόθηκε η πολυπόθητη άδεια.

Μάθαμε ότι το πιο σημαντικό πράγμα γι’ αυτούς είναι η κοινότητα. Όλοι κατανοούν την αξία της παράδοσης και του χωριού και προσπαθούν, όσο μπορούν να διατηρήσουν ήθη και έθιμα που οι ρίζες τους χάνονται στα βάθη των αιώνων, σε μύθους της ζούγκλας. Οι περισσότεροι είναι καθολικοί. Παρ’ όλα αυτά, μέσα στα σπίτια τους συζητούν για κάποια μικρά ανθρωπάκια-ξωτικά-, που επηρεάζουν καθοριστικά όλοι τους τη ζωή. Λένε πως μόνο οι Πεμόν μπορούν να αφουγκραστούν τους ήχους των ξωτικών, πως μόνο αυτοί καταλαβαίνουν πότε οι μικροί δαίμονες είναι ευχαριστημένοι ή δυσαρεστημένοι μαζί τους. Όταν τους ρωτήσεις θα σου πουν ότι λες ασυναρτησίες. Όταν όμως μείνουν μόνοι , κάποια στιγμή, ξαφνικά, θα σταματήσουν να μιλούν, προσπαθώντας να ακούσουν ήχους μέσα στη ζούγκλα.

Ήταν το τελευταίο βράδυ μας στη ζούγκλα και το περάσαμε κάνοντας βόλτα στο χωριό και μιλώντας με αυτούς  τους εξαιρετικούς ιθαγενείς. Σκαφτόμασταν ότι ποτέ δε θα έχουμε ξανά την τύχη να βρεθούμε σε αυτόν τον καταπληκτικό τόπο, να μιλάμε με ανθρώπους που διατηρούν μέχρι και σήμερα πνεύμα ελεύθερο και αναλλοίωτο, μακριά από τους θεούς του χρήματος και της «καλής ζωής».

Ήταν ένα βράδυ ατμοσφαιρικό, τρυφερό και γεμάτο γλυκές, ανθρώπινες εικόνες. Οι ιθαγενείς μας έκαναν να νιώσουμε σαν να ήμασταν στο σπίτι μας. Είναι από τις φορές εκείνες που η γλώσσα δε παίζει κανένα ρόλο.

Ας ετοιμαστούμε τώρα για κάτι εντελώς διαφορετικό. Μετά τις  Άνδεις και τη ζούγκλα ανοίγεται μπροστά μας «το μαργαριτάρι της Καραϊβικής» .

ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ: Ο ΜΥΘΟΣ ΤΗΣ ΚΑΡΑΪΒΙΚΗΣ
Με έκταση 1.071τ.χλμ., το Isla Margarita είναι το μεγαλύτερο νησί της Βενεζουέλας, που εκτείνεται 69χλμ. από τα ανατολικά προς τα δυτικά και 35χλμ. από τα βόρεια προς τα νότια. Στην ουσία, αποτελείται από δύο πρώην γειτονικά νησάκια που τώρα ενώνονται με μια λωρίδα άμμου σε σχήμα φεγγαρόφωτου που ονομάζεται «Λα Ρεστίνγκα».

Η ανατολική πλευρά είναι η μεγαλύτερη και πιο γόνιμη περιοχή και κατοικείται από το 95% του συνολικού πληθυσμού του νησιού (340.000). Η ακμάζουσα πόλη Πορλαμάρ και όλες οι μεγάλες πόλεις του νησιού συνδέονται μεταξύ τους με ένα αξιοπρεπές οδικό δίκτυο.

Γενικά ο κόσμος έρχεται στο νησί για δύο λόγους. Ο πρώτος είναι οι παραλίες γύρω από τις ακτές. Εξαιτίας τους, η Μαργαρίτα έχει γίνει ο πιο δημοφιλής προορισμός διακοπών των Βενεζουελάνων που αναζητούν λευκή άμμο, ηλιοθεραπεία και αξιοπρεπείς υπηρεσίες. Το νησί είναι επίσης πολύ δημοφιλές και σε επισκέπτες από όλο τον κόσμο, που καταφθάνουν με πτήσεις τσάρτερ. Η τουριστική υποδομή είναι πολύ καλή, προσφέροντας δυνατότητα επιλογής ανάμεσα σε πολλά και καλά ξενοδοχεία που συγκρίνονται μόνο με αυτά του Καράκας.

Ο δεύτερος λόγος είναι το ιδιαίτερο πολιτιστικό ενδιαφέρον που εμφανίζει το νησί, καθώς περιλαμβάνει σημαντικά ιστορικά μνημεία, δύο καλά διατηρημένα ισπανικά φρούρια και τη δεύτερη παλαιότερη εκκλησία της χώρας. Είναι επίσης διάσπαρτες μικρές, παλιές πόλεις, πολλές  από τις οποίες έχουν διατηρήσει  ακέραια την πολιτιστική τους κληρονομιά.