Τραπεζούντα: Το πανέμορφο τοπίο που αγκαλιάζει την Παναγία Σουμελά

Μια πανέμορφη πολιτεία, που τη “θαυμάζει” η Μαύρη Θάλασσα…

Κι εκείνη κρύβει στα “σπλάχνα” της, κόσμημα μοναδικό την Παναγία Σουμελά.

Η πόλη που κατέχει τον άτυπο τίτλο της «Πρωτεύουσας του Πόντου», “ακουμπά” αιώνες τώρα, στη σφαίρα του μύθου για τους Πόντιους αλλά και για όλους τους Ελληνες.

Παρά τις αντιξοότητες ο Ελληνισμός της Τραπεζούντας κατόρθωσε να ανθήσει και στα χρόνια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, ειδικά μετά το «Χάτι Χουμαγιούν» (1856), ένα διάταγμα που καθιέρωνε την ανεξιθρησκία. Τότε δεκάδες χιλιάδες κρυπτοχριστιανοί, γνωστοί ως «κλωστοί» ή «γυριστοί», επέστρεψαν φανερά στη χριστιανική πίστη.

Χιλιάδες άλλοι παρέμειναν «κλωστοί» βλέποντας τα προσκόμματα που έβαζε η οθωμανική διοίκηση στους «τενεσούρ», τους «επανακάμψαντες» χριστιανούς. Εκείνο που ένωνε τους περισσότερους ήταν αυτή η υπέροχη εκδοχή της ελληνικής γλώσσας, η ποντιακή διάλεκτος, που ομιλείται ακόμα και σήμερα σε περιοχές γύρω από την Τραπεζούντα, σε χωριά της Τόνιας (Tonya), της Ματσούκας  (Macka)  και του Οφεως (Of).

Τα χρόνια πριν από τη Μικρασιατική Καταστροφή, στην πόλη λειτουργούσε Μητρόπολη, δεκάδες εκκλησίες και σχολεία με σημαντικότερο το φημισμένο «Φροντιστήριο», ενώ από τις 4 τράπεζες της πόλης οι 3 ήταν σε ρωμαίικα χέρια (ιδιοκτησίας Θεοφυλάκτου, Καπαγιαννίδη και Φωστηρόπουλου).

Η Τραπεζούντα σήμερα περιστρέφεται γύρω από το λιμάνι της που παραμένει σημαντικός κόμβος και ένα από τα σπουδαιότερα λιμάνια της Μαύρης Θάλασσας. Βρίσκεται εκεί που βρισκόταν πάντα, στον όρμο της Δαφνούντας. Πολύ κοντά και η κεντρική πλατεία της πόλης, η πλατεία Ατατούρκ, όπου θα βρείτε πλήθος εστιατορίων, καφέ και ξενοδοχείων.

Εκείνο βέβαια που κερδίζει τους επισκέπτες, είναι η Παλιά Πόλη. Περνώντας τη γέφυρα Tabakhane, με κατεύθυνση προς τα δυτικά, θα φτάσετε στον τεράστιο τραπεζοειδή βράχο που έδωσε, κατά την επικρατέστερη εκδοχή, στην πόλη το όνομά της. Πρόκειται για φυσικά οχυρή θέση, καθώς περιβάλλεται από ρέματα και μικρά φαράγγια, η οποία ενισχύθηκε με κατασκευή τειχών ήδη από τα αρχαία χρόνια και αποτελεί τον πυρήνα της παλιάς πόλης. Τα τείχη που βλέπετε σήμερα αποτελούν στον μεγαλύτερο βαθμό έργο των Κομνηνών.

Στην Ακρόπολη (Ιc Kale) του κάστρου βρισκόταν το παλάτι της δυναστείας, ελάχιστα ερείπια του οποίου διακρίνονται σήμερα. Στο «Μεσαίο Κάστρο» («Ortahisar»), θα δείτε τον Μητροπολιτικό Ναό της Θεοτόκου της Χρυσοκεφάλου (10ος αιώνας), σήμερα τζαμί Fatih Buyuk.

Περνώντας τη γέφυρα Zagnos εισέρχεστε στη συνοικία των Εξωτείχων, που κάποτε είχε σχεδόν αμιγώς ελληνικό πληθυσμό. Εδώ θα δείτε ένα εντυπωσιακό τέμενος και μαυσωλείο της Μαρίας-Γκιουλμπαχάρ (Gulbahar Hatun Camii ve Turbesi). Λίγα χιλιόμετρα νοτιότερα στο πάλαι ποτέ «σιμοχώρι» και νυν προάστιο Soguksu, μπορείτε να επισκεφθείτε την Επαυλη Καπαγιαννίδη, σήμερα «Περίπτερο του Ατατούρκ» (Ataturk Kosku). «Σιμοχώρια» ονομάζονταν τα κοντινά στην Τραπεζούντα χωριά, όπου πολλοί εύποροι της πόλης διατηρούσαν τα εξοχικά τους.
Ελληνικά ίχνη θα βρείτε βέβαια και στις δεκάδες κωμοπόλεις και χωριά, έξω από την πόλη, μέσα σε ένα άγριο και συνάμα γοητευτικό φυσικό τοπίο.