Ο εορτασµός του Πάσχα στα Μετέωρα αποκτά µια άλλη διάσταση. H απεραντοσύνη της φύσης και η πνευµατικότητα του τόπου δηµιουργεί µια εµπειρία σχεδόν µυστικιστική. Δεν είναι, άλλωστε, τυχαίο που επισκέπτες από όλες τις γωνιές της χώρας επισκέπτονται τα Μετέωρα για να γίνουν κοµµάτι αυτής της µοναδικής τελετουργίας. Η ατµόσφαιρα στους βυζαντινούς ναούς µε τις µοναδικές αγιογραφίες και τις ψαλµωδίες, είναι υποβλητική.
Τα Μετέωρα είναι η δεύτερη μεγαλύτερη μοναστική πολιτεία στην Ελλάδα, μετά απ’ αυτή του Αγίου Όρους. 800 και πλέον σκοτεινόχρωμοι, θεόρατοι βράχοι, γλυπτά έργα τέχνης καμωμένα από τη φύση, ανάμεσα στον Κόζιακα και τα Αντιχάσια, «στεφανώνουν» την Καλαμπάκα στο νομό Τρικάλων, μόλις 22 χιλιόμετρα από την πρωτεύουσα.
Στη θέα των βράχων, που στεγάζουν τη μοναστική παράδοση εδώ και επτά περίπου αιώνες, μόνο έκθαμβος μπορείς να μείνεις, με τη μεγαλοπρέπεια του γιγαντιαίου συμπλέγματος που οφείλεται σε ένα γεωλογικό φαινόμενο διάβρωσης. Οι πρώτοι ασκητές εγκαταστάθηκαν στις σπηλιές του γύρω στον 10ο αιώνα, ενώ τα πρώτα μοναστήρια κτίστηκαν με πολύ επιμέλεια και δεξιοτεχνία τέσσερις αιώνες αργότερα.
Η πρόσβαση στα Μετέωρα
Οι επιβλητικοί βράχοι των Μετεώρων προκαλούσαν ανέκαθεν το δέος και για τις συνθήκες αλλά και, κυρίως, τις μεθόδους ανάβασης που χρησιμοποιούντο. Παλαιότερα η ανάβαση γινόταν με σκαλωσιές στηριγμένες σε δοκάρια σφηνωμένα μέσα στους βράχους, με δίχτυ, και λίγο αργότερα με ανεμόσκαλες, ενώ ακόμα και σήμερα θα δεις τους μεταλλικούς κλωβούς που χρησιμοποιούνται για να ανεβαίνουν οι προμήθειες των καλόγερων. Ευτυχώς, οι προσκυνητές-επισκέπτες χρησιμοποιούν τις σκάλες που λαξεύτηκαν στα βράχια μόλις την δεκαετία του 1920, εξασφαλίζοντας έτσι μία άνετη και ασφαλή ανάβαση στα μοναστήρια.
Στην αρχαιότητα, οι κάτοικοι της περιοχής κατέφευγαν στους δύσβατους βράχους για να προστατευτούν από τις επιθέσεις των διάφορων ληστών και επιδρομέων της εποχής. Αλλά και οι πρώτοι ασκητές που κατέφτασαν τον 9ο αιώνα χρειάζονταν να αναρριχηθούν για να φτάσουν στις σπηλιές–σκήτες. Από τον Αθανάσιο Μετεωρίτη, τον ιδρυτή της μονής του Μεγάλου Μετεώρου μαθαίνουμε πώς ο ίδιος με δύο άλλους μοναχούς και τη βοήθεια ενός άνδρα εξασκημένου στις αναβάσεις των βράχων, ανέβηκαν στο βράχο του Πλατύ Λίθου, όπου είναι χτισμένη η μονή σήμερα.
Όπως και να χει, είτε για βιοποριστικούς λόγους, είτε από εξερευνητικό ένστικτο, τα στοιχεία δείχνουν ότι από παλιά ντόπιοι, βοσκοί και κυνηγοί, επιχειρούσαν αναβάσεις στους ψαμμιτικούς κροκαλοπαγείς βράχους των Μετεώρων. Ακόμα και οι τοπικές παραδόσεις, όπως αυτή του Αγίου Γεωργίου του Μαντηλά, δείχνουν τη σχέση των κατοίκων με τους βράχους. Ο μύθος λέει ότι κάποιος Τούρκος πήγε να κόψει ξύλα στο μικρό δάσος κάτω από το ασκητήριο του Αγίου Γεωργίου. Όταν ένας κορμός τον καταπλάκωσε, η γυναίκα του έταξε τον φερετζέ της στον Άγιο προκειμένου ο άντρας της να γίνει καλά, όπως και έγινε. Και από τότε κάθε χρόνο του Αγίου Γεωργίου οι νέοι ανεβαίνουν μια αρκετά επικίνδυνη ανάβαση, αλλάζοντας τα παλιά μαντήλια με νέα που προσφέρονται ως τάματα.
Η ιστορία που σίγουρα δεν ανήκει στη σφαίρα των θρύλων και των παραδόσεων έρχεται από το κοντινό 1975, όταν οι κορυφαίοι ορειβάτες Χάσσε και Στούτε έρχονται στα Μετέωρα και αναδεικνύουν παγκοσμίως την αναρριχητική – αθλητική πλευρά των μετεωρικών βράχων, ανοίγοντας πάνω από 100 πύργους πεδίου και 700 αναρριχητικές διαδρομές, δίνοντας στην ελληνική ορειβασία -που τότε ακόμα ήταν στα σπάργανα- μια άλλη ώθηση… προς τον ουρανό.
Τα μοναστήρια
Είναι «φωλιασμένα» στις κορυφές κάποιων από τους βράχους και πρόκειται για το δεύτερο πιο σημαντικό μοναστικό συγκρότημα στην Ελλάδα μετά το Άγιο Όρος. Ιστορικά γνωρίζουμε ότι υπήρχαν 30 στο σύνολο αλλά σήμερα λειτουργούν μόνο 7 (6 από αυτά επισκέψιμα). Από το 1988 περιλαμβάνονται στον κατάλογο Μνημείων Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO.
Ο μοναχισμός εδώ ξεκίνησε τον 11ο αιώνα, όταν μοναχοί ασκητές έφυγαν από το Άγιο Όρος και ήρθαν στη Θεσσαλία για να ασκητέψουν στις σπηλιές των πελώριων βράχων…. Τον 14ο αιώνα, περίπου το 1340 μ.Χ., ο όσιος Αθανάσιος Μετεωρίτης ανάμεσα στη γη και τον ουρανό, στην κόψη ενός κατακόρυφου γκρεμού, έχτισε τη Μονή του Μεγάλου Μετεώρου και οργάνωσε την πρώτη κοινοβιακή κοινότητα. Ακολούθησαν μοναχοί και από άλλες περιοχές της Ελλάδος, ιδρύοντας 20 συνολικά μονές.
Το σίγουρο είναι πως μια επίσκεψη σε κάποιο/α από τα μοναστήρια είναι εμπειρία ζωής ανεξάρτητα από τον βαθμό πίστης που μπορεί να έχει ο καθένας μας. Η επαφή με τη μοναστική ζωή, οι χώροι αυτοί καθ’ αυτοί, η μοναδική ενέργεια, η επαφή με το μη οικείο, οι ρυθμοί που κυλούν διαφορετικά, είναι μοναδικές εμπειρίες. Οι μοναχοί υποδέχονται πολύ φιλόξενα στο αρχονταρίκι τους τούς επισκέπτες και τους προσκυνητές.
Η Μονή της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος, γνωστή και ως Μεγάλο Μετέωρο, ήταν το πρώτο μοναστήρι που ιδρύθηκε και εκείνο που έδωσε το όνομά του σε όλη τη μοναστική πολιτεία. Οι Ιερές Μονές της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος, της Αγίας Τριάδας, του Αγίου Νικολάου του Αναπαυσά, και του Βαρλαάμ είναι αντρικές ενώ η Ιερά Μονή Ρουσάνου και Αγίου Στεφάνου γυναικείες.
Πολλοί μοναχοί, ιερείς και σπουδαίοι αγιογράφοι της εποχής, όπως ο Θεοφάνης και ο Φράγκος Κατελάνος, φιλοτέχνησαν με τοιχογραφίες τους ναούς, με πλούσιο χρωματισμό -άλλοτε ζωηρό και άλλοτε απαλό – και με μια χαρακτηριστική εκφραστικότητα και φυσικότητα στις εκφράσεις και τις κινήσεις των αγίων. Αρκετές τοιχογραφίες έχουν υποστεί σοβαρότατες ζημιές από επιδρομές βανδάλων ενώ άλλες έχουν πια φθαρεί από το πέρασμα του χρόνου.
Το σίγουρο είναι ότι στα Μετέωρα σώζονται ανεκτίμητοι θησαυροί, κειμήλια και έργα μικροτεχνίας, όπως το αριστουργηματικό ξυλόγλυπτο τέμπλο του καθολικού της Μονής Αγίου Στεφάνου, Σταυροί με Τίμιο Ξύλο, αρχιερατικοί ράβδοι, χρυσοποίκιλτα άμφια, χειρόγραφα και Ευαγγέλια ενώ από ιστορικής πλευράς μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι πάνω από χίλιοι χειρόγραφοι κώδικες, καθώς και οι σειρές βυζαντινών και μεταβυζαντινών εγγράφων που σώζονται και φυλάσσονται στα αρχειοφυλάκια των μοναστηριών. Για όλα αυτά, τα Μετέωρα έχουν χαρακτηριστεί από τον ΟΗΕ Μνημείο Πολιτιστικής Κληρονομιάς.
Το Πάσχα στα Μετέωρα
Δύο λέξεις χαρακτηρίζουν το Πάσχα στα Μετέωρα: Δέος και έκσταση. Οι λειτουργίες στις Μονές κατά τη Μεγάλη Εβδομάδα αρχίζουν στις 7 και τελειώνουν γύρω στις 9:30 το βράδυ.
Τη Μεγάλη Πέμπτη αξίζει να δεις την ακολουθία του Μυστικού Δείπνου στην Ιερά Μονή Βαρλαάμ και τη Μεγάλη Παρασκευή να συμμετέχεις στο διακριτικό στολισμό του Επιταφίου (που δεν φέρει το χαρακτηριστικό κουβούκλιο).
Η Αναστάσιµη λειτουργία στις Ιερές Μονές Μετεώρων ξεκινά περίπου στις 21:00. Μπορείτε να παρακολουθήσετε την ακολουθία στο µοναστήρι του Μεγάλου Μετεώρου. Αν έχετε την δυνατότητα καλό είναι να µείνετε µέχρι το τέλος της αναστάσιµης λειτουργίας για να βιώσετε την βαθιά κατάνυξη από τις Μετεωρίτικες λειτουργίες. Εναλλακτικά, επισκεφθείτε την Μονή του Αγίου Στεφάνου, στο νοτιοανατολικό άκρο των Μετεώρων, µε εντυπωσιακή θέα προς την Καλαµπάκα και τον απέραντο θεσσαλικό κάµπο, η οποία βρίσκεται πάνω από τεράστιους απόκρυµνους βράχους, φυσικά σκαλισµένους!
Διαβάστε επίσης:
Aκολουθήστε μας στo Google News
