Δείτε ένα αγριολούλουδο που φυτρώνει μόνο στην Ακρόπολη -πουθενά αλλού στον κόσμο! Η Micromeria Acropolitana αποτελεί ένα πανέμορφο μυστικό της ελληνικής βοτανολογίας
Στον βραχώδη λόφο της Ακρόπολης, εκεί όπου δεσπόζει το θαύμα της αρχιτεκτονικής, ο μεγαλοπρεπής Παρθενώνας, υπάρχει άλλο ένα μικρότερο θαύμα που γέννησε η φύση και το φυλά καλά κρυμμένο από τα βλέμματα των τουριστών. Ένα μικρό φυτό που δεν ξεπερνά τα 20 εκατοστά, βγάζει ροζ άνθη από το Μάιο έως τον Ιούνιο και δε μπορείς να το βρεις πουθενά αλλού στον κόσμο.
Συλλέχθηκε στις 30 Αυγούστου του 1906 από τους Γάλλους βοτανολόγους René C.J.E. Maire (1876–1949) και Marcel G.C. Petitmengin (1881–1908), που έκαναν περιοδεία κατά τη διάρκεια του 1904 και 1906 στην Πελοπόννησο και την Στερεά Ελλάδα συλλέγοντας φυτά. Καταγράφηκε πρώτη φορά το 1908 από τον Αυστριακό βοτανολόγο Halacsy με την ονομασία Micromeria athenae.
H Μικρομέρια της Ακρόπολης δεν ξεπερνά τα 20 εκατοστά, βγάζει ροζ άνθη από το Μάιο έως τον Ιούνιο και δε μπορείς να τη βρεις πουθενά αλλού στον κόσμο.
.JPG)
Η φωτογραφία της Micomeria acropolitana είναι του Λάμπρου Τσούνη
Από το 1908 και ειδικά την μεταπολεμική περίοδο τα ίχνη της χάνονται. Το 1998, ο καθηγητής Βοτανικής του Πανεπιστημίου Αθηνών Αρτέμης Γιαννίτσαρος κάνει λόγο για “εξαφανισθέν είδος από την ελληνική και γενικά την παγκόσμια χλωρίδα” και το 2003, ο βοτανολόγος Θεοφάνης Κωνσταντινίδης σε άρθρο του αναφέρεται στην Micromeria acropolitana την οποία “εδώ και έναν αιώνα κανένας δεν έχει ξαναδεί ούτε στο βράχο της Ακρόπολης ούτε κάπου αλλού”. Το 2004 ανακαλύφθηκε ξανά από τον βιολόγο Γρηγόρη Τσούνη κατά τις μελέτες του για το οικοσύστημα του Ιερού βράχου και ταυτοποιήθηκε το 2009 από τη βοτανολόγο δρ Κιτ Ταν από το Πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης. Από τότε η τοποθεσία του φυτού παραμένει μυστική για την προστασία του.
Ο Σταύρος Αποστόλου με τον Γιώργο Στασινόπουλο, εντόπισαν το φυτό λίγους μήνες πριν στην Ακρόπολη. Όταν οι άλλοι κοίταζαν τον Παρθενώνα, μας λέει ο Σταύρος, εγώ ήμουν σκυμμένος στο χώμα.
— Πώς εντόπισες τη μικρομέρια; Έψαχνες επί τούτου για το φυτό ή το είδες τυχαία;
Για αυτό το φυτό άκουσα πρώτη φορά το 2004 όταν έγινε η επανεύρεση του από τον κ.Τσουνη Όποτε επισκεπτόμουν την Ακρόπολη κοιτούσα μήπως και το εντοπίσω. Κάποια στιγμή άρχισα να ψάχνω συστηματικά να το βρω και έτσι φωτογράφιζα όποια Μικρομερια έβρισκα στην περιοχή της Ακρόπολης, του Αρείου πάγου και του Φιλοπάππου. Μετά από πολλές επισκέψεις και “εξονυχιστικό” ψάξιμο την βρήκα μαζί με τον φίλο μου Γιώργο Στασινόπουλο. Την φωτογράφισα, έκανα ταυτοποίηση, εξέτασα προσεκτικά τις διαφορές της σε σχέση με την Micromeria nervosa και την Micromeria juliana από λίστα που μου έστειλε ο φίλος και καλός γνώστης των φυτών Ερωτόκριτος και μετά έστειλα τις φωτογραφίες και σε άλλους για επιβεβαίωση. Μετά από όλες τις θετικές απαντήσεις πολύ χαρούμενος ανάρτησα τις φωτογραφίες μου στο διαδίκτυο.
— Πρόκειται για ένα φυτό που φύεται μόνο στην Ακρόπολη. Του προσδίδει αυτό κατά την άποψή σου έναν ιδιαίτερο συμβολισμό;
Το φυτό αυτό κατά την γνώμη μου είναι ένα σύμβολο αναγέννησης και επιβίωσης. Τα φυτά και η φύση συνεχώς μας εκπλήσσουν με την δύναμη τους να αντέχουν στον χρόνο. Είναι μαγικό το πως από ένα μικροσκοπικό σπόρο, πολλές φορές σε ελάχιστο χώμα ή σε κάποια σχισμή ενός βράχου, φυτρώνει ένα φυτό, μεγαλώνει ανθίζει και διαιωνίζει το είδος του. Τα φυτά και η φύση είναι δάσκαλοι επιβίωσης.
— Πώς μπορούμε να προστατεύσουμε και γιατί όχι να αναδείξουμε αυτό το τόσο σπάνιο και μοναδικό φυτό;
Η προστασία του μπορεί να επιτευχθεί με διάφορους τρόπους αλλά με βασικότερο αυτόν της απόκρυψης της ακριβούς τοποθεσίας του στον Ιερό Βράχο της Ακρόπολης. Έπειτα θα μπορούσε να γίνει αναπαραγωγή του φυτού και δημιουργία ενός μικρού Βοτανικού κήπου στην περιοχή όπου θα μπορούν οι επισκέπτες της Ακρόπολης να δουν και το φυτό “μύθο” και να το θαυμάσουν από κοντά.
Tο φυτικό βασίλειο και ο ελλαδικός χώρος!
Η χώρα μας, η Ελλάδα, είναι μία από τις πλουσιότερες και πιο σημαντικές χώρες στον κόσμο όσον αφορά την φυτική βιοποικιλότητα. Στην ελληνική επικράτεια έχουν καταγραφεί 5.700 είδη φυτών και μαζί με τα υποείδη ο αριθμός αυτός μεταπηδάει στα 6.308 είδη και υποείδη, μιλώντας πάντα για αυτόχθονα.
Οι παραπάνω αριθμοί αντιστοιχούν την χλωρίδα της χώρας μας στο 45 – 50 % της χλωρίδας όλης της Ευρώπης και στο 80 % της χλωρίδας της Βαλκανικής χερσονήσου.
Τα στοιχεία αυτά είναι εκπληκτικά και για να γίνει αυτό κατανοητό αρκεί να αναφέρουμε ότι μεγαλύτερος αριθμός ειδών δεν έχει αναφερθεί σε άλλη χώρα της Ευρώπης ή αρκεί να αναλογιστούμε την έκταση της χώρας μας αναλογικά με αυτή την Ευρώπης. Ενδεικτικά η Δανία έχει ~ 1.300 taxa (= είδη και υποείδη) ενώ η Βρετανία έχει ~ 2.000 taxa.
Σπουδαιότερο ίσως στοιχείο από τον συνολικό αριθμό αυτόχθονων φυτών είναι η πολύ συχνή εμφάνιση του φαινομένου του ενδημισμού. Στην Ελλάδα λοιπόν από τα 5.700 είδη φυτών τα 750 (13,2 % επί του συνόλου) είναι ενδημικά, δηλαδή δεν απαντώνται πουθενά αλλού εκτός των ελληνικών συνόρων!
[Φωτογραφίες από τη δημοσίευση της ανακοίνωσης στο PHYTOLOGIA BALCANICA 16 (2): 237 – 242 Sofia, 2010 | Διαβάστε την ΕΔΩ]
Τα ενδημικά είναι μια σημαντική κατηγορία ειδών, επειδή απαντώνται αποκλειστικά σε μία περιορισμένη περιοχή και μας δίνουν πληροφορίες για το παρελθόν και τους ιδιαίτερους οικολογικούς παράγοντες αυτής. Η μελέτη των ενδημικών φυτών ιδιαίτερα είναι πολύ ενδιαφέρουσα, καθώς είναι οργανισμοί οι οποίοι ως επί το πλείστον φυτρώνουν σε απόκρημνες σχισμές βράχων, σε πολύ λίγο χώμα και συνήθως χωρίς καμία προστασία απέναντι στον αέρα και τις ακραίες καιρικές συνθήκες. Είναι πραγματικά αξιοθαύμαστο πώς αρκετά από αυτά τα φυτά κατορθώνουν και επιζούν σε τόσο αφιλόξενα περιβάλλοντα και αξιοπερίεργο, για ποιο λόγο διαλέγουν να ζήσουν εκεί.
Ο αριθμός αυτός είναι ιδιαίτερα μεγάλος για μια περιοχή σαν την Ελλάδα. Για παράδειγμα η Ισπανία με τετραπλάσια έκταση έχει 500 είδη ενδημικών φυτών ενώ οι βορειότερες χώρες έχουν αριθμούς πολύ μικρότερους.
Τα παραπάνω συμβαίνουν αφενός γιατί η χώρας μας είναι ένα σταυροδρόμι μεταξύ της Ευρώπης, της Μεσογείου και της Ασίας αφετέρου γιατί η γεωλογική ιστορία του τόπου δημιούργησε ιδιαίτερο και ποικίλο και κατακερματισμένο ανάγλυφο με πολλά νησιά, βουνά, απομονωμένες χαράδρες, κορυφές και ορθοπλαγιές. Δεν αποτελεί έκπληξη λοιπόν που στη χώρα μας βρίσκονται τα 2 από τα 10 “κέντρα υψηλής βιοποικιλότητας” της Μεσογείου που δεν είναι άλλα από την Κρήτη και το σύμπλεγμα Στερεάς Ελλάδας – Πελοποννήσου.
Αρκετά από τα ενδημικά φυτά της Ελλάδας είναι σπάνια ή απειλούμενα ή αντιμετωπίζουν άμεση απειλή εξαφάνισης με τους κινδύνους που αντιμετωπίζουν να έχουν αυξηθεί εξαιρετικά τα τελευταία χρόνια λόγω των πιέσεων στα οικοσυστήματα που τα φιλοξενούν και της κακώς εννοούμενης “ανάπτυξης” που βάζει το κέρδος του επενδυτή πάνω από όλα.
Μεγάλες υπηρεσίες για την ανάδειξη και την προστασία της ελληνικής χλωρίδας προσφέρουν οι βοτανικοί κήποι και αρκετά επιστημονικά ιδρύματα. Μάλιστα παραδείγματα όπως ο Βαλκανικός Βοτανικός Κήπος Κρουσσίων στο Κιλκίς ξεχωρίζουν και αποτελούν στην πραγματικότητα “ζωντανά μουσεία φυτών” όμως το ζήτημα για την προστασία όλων αυτών των σπάνιων και απειλούμενων ειδών στο φυσικό τους περιβάλλον είναι κατ’εμέ το σημαντικότερο…
Μέσα από αυτό το ιστολόγιο αλλά και συνολικότερο με την ενασχόλησή μας με τα αυτοφυή φυτά της χώρας μας προσπαθούμε να κάνουμε πράξη το εξής: Δεν μπορεί να υπάρξει ουσιαστική προστασία αν δεν υπάρχει πλατιά ανάδειξη αυτού του πλούτου και άμεση επαφή όλο και περισσότερων με τα φυτά στο φυσικό τους περιβάλλον, τουλάχιστον αυτό!
Aκολουθήστε μας στo Google News
