Μπορεί να ακούγεται τρομακτικό, όμως δεν είναι. Γιατί την ακρίβεια, όταν κεραυνός χτυπάει ένα αεροσκάφος, συνήθως δεν προκαλεί ούτε ανησυχία.
Οι κεραυνοί σε αεροσκάφη είναι σύνηθες φαινόμενο, με αεροπλάνα να χτυπιούνται από κεραυνούς σχεδόν καθημερινά.
Οι κεραυνοί είναι πιο πιθανό να εμφανιστούν κατά την απογείωση και την προσγείωση και σε χαμηλότερα υψόμετρα μεταξύ 5.000 και 15.000 ποδιών παρά όταν τα αεροπλάνα πετούν ψηλότερα.
Οι σύγχρονοι πίδακες έχουν σχεδιαστεί για να αντέχουν σε κεραυνούς, με χαρακτηριστικά όπως στατικά φυτίλια και πρόσθετες προστασίες φωτισμού σε περιοχές επιρρεπείς σε κεραυνούς.
Κανείς δεν απολαμβάνει να πετάει σε κακές καιρικές συνθήκες. Ωστόσο, οι κεραυνοί σε αεροσκάφη είναι πολύ πιο συνηθισμένοι από ό,τι θα μπορούσε κανείς να σκεφτεί. Κι όμως, κανένα αεροπλάνο δεν πέφτει από ακόμα και σε διακοπή ρεύματος. Τι ακριβώς συμβαίνει λοιπόν όταν ένα αεροσκάφος χτυπηθεί από κεραυνό;
Οι κεραυνοί είναι σχεδόν καθημερινά φαινόμενα
Αεροπλάνα σε όλο τον κόσμο χτυπιούνται από κεραυνούς σχεδόν καθημερινά. Σύμφωνα με την Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία των ΗΠΑ, ένα αεροσκάφος σε εμπορική υπηρεσία χτυπιέται από έναν κεραυνό κατά μέσο όρο μία ή δύο φορές το χρόνο. Ωστόσο, η συχνότητα χτυπήματος ενός συγκεκριμένου αεροσκάφους εξαρτάται από διάφορους παράγοντες.
Αυτές περιλαμβάνουν πόσες απογειώσεις και προσγειώσεις εκτελεί το αεροσκάφος. Αυτό σημαίνει ότι αεροπλάνα που δεν χρησιμοποιούνται συχνά θα είναι λιγότερο πιθανό να χτυπηθούν από κεραυνό από ένα αεροπλάνο που πετά πολλές φορές την ημέρα.
Η συχνότητα των κεραυνών και των καταιγίδων εξαρτάται επίσης από τη γεωγραφική θέση. Είναι πιο διαδεδομένα κοντά στον ισημερινό λόγω των ρευμάτων μεταφοράς που δημιουργούνται από τον θερμό αέρα. Στη Βόρεια Αμερική, περιοχές όπως η Φλόριντα κατά μέσο όρο 100 καταιγίδες ημερησίως, ενώ το μεγαλύτερο μέρος της Δυτικής Ακτής έχει κατά μέσο όρο μόνο 10.
Πότε είναι πιο πιθανό να χτυπηθεί το αεροπλάνο από κεραυνό
Εάν είστε συχνός επιβάτης που έχει πετάξει μέσα από πολλές καταιγίδες, μπορεί να έχετε παρατηρήσει ότι οι κεραυνοί είναι πιο συνηθισμένοι σε ορισμένα στάδια της πτήσης. Περισσότεροι κεραυνοί παρατηρούνται αμέσως μετά την απογείωση και πριν από την προσγείωση σε σύγκριση με οποιοδήποτε άλλο στάδιο της πτήσης.
Η δραστηριότητα των κεραυνών είναι πιο διαδεδομένη σε χαμηλότερα υψόμετρα, μεταξύ 5.000 και 15.000 ποδιών. Σύμφωνα με μια έρευνα εμπορικών αεροσκαφών των ΗΠΑ, τα αεροπλάνα που πετούν σε πάνω από 24.000 πόδια έχουν σχεδόν μηδενικό ποσοστό κεραυνών.
Τα περισσότερα χτυπήματα συμβαίνουν επίσης όταν ένα αεροσκάφος πετά μέσα από σύννεφα. Μόνο το 3% των χτυπημάτων συμβαίνουν κάτω από τα σύννεφα, ενώ λιγότερο από το 1% συμβαίνουν πάνω, μεταξύ ή δίπλα. Ωστόσο, δεν παράγουν όλα τα σύννεφα αστραπές. Τα πανύψηλα πολυεπίπεδα σύννεφα Cumulonimbus είναι τα μόνα σύννεφα ικανά να παράγουν χαλάζι, βροντές και κεραυνούς.
Πώς χτυπιέται ένα αεροσκάφος από κεραυνό
Περίπου το 70% των κεραυνών συμβαίνουν παρουσία βροχής, ενώ τα αεροπορικά χτυπήματα συμβαίνουν σε θερμοκρασίες σχεδόν παγωμένες. Κατά τη διάρκεια μιας πτήσης, ο κεραυνός συνήθως έρχεται σε επαφή με ένα προεξέχον μέρος του αεροπλάνου, όπως η μύτη ή το άκρο του φτερού.
Στη συνέχεια, το αεροσκάφος πετά μέσα από το φλας του κεραυνού, το οποίο ταξιδεύει κατά μήκος του αμαξώματος, επιλέγοντας τη διαδρομή της ελάχιστης αντίστασης. Μια μεταλλική άτρακτος λειτουργεί σαν κλουβί Faraday, προστατεύοντας το εσωτερικό του αεροπλάνου ενώ η τάση κινείται κατά μήκος του εξωτερικού του δοχείου.
Οι σύγχρονοι πίδακες έχουν διάφορα χαρακτηριστικά που μειώνουν τις επιπτώσεις των κεραυνών. Όταν κοιτάξετε έξω από το παράθυρο της καμπίνας, μπορεί να παρατηρήσετε μερικές μεταλλικές ράβδους να προεξέχουν από το πίσω άκρο της πτέρυγας. Αυτά είναι στατικά φυτίλια που διαλύουν το στατικό φορτίο που προκαλείται από κεραυνό κατά τη διάρκεια μιας πτήσης.
Η σύγχρονη σχεδίαση αεροσκαφών
Αν και αυτό μπορεί να φαίνεται σαν μια δυσάρεστη εμπειρία, τα σύγχρονα αεροσκάφη έχουν σχεδιαστεί με γνώμονα τους κεραυνούς. Σύμφωνα με άρθρο του περιοδικού TIME του 2018, το τελευταίο αεροπορικό δυστύχημα που προκλήθηκε άμεσα από κεραυνό συνέβη το 1967. Τα αεροσκάφη υποβάλλονται σε συγκεκριμένες δοκιμές κεραυνών για να διασφαλίσουν ότι μπορούν να αντέξουν χτυπήματα ως μέρος της πιστοποίησής τους.
Αυτές τις μέρες, όλο και περισσότερα αεροσκάφη πέφτουν στους ουρανούς με ένα μείγμα από σύνθετα μέρη και μέταλλο. Για παράδειγμα, το Boeing 787 Dreamliner είναι κατά 50% σύνθετο κατά βάρος, συμπεριλαμβανομένης της ίδιας της ατράκτου, ενώ ένα Airbus A350 είναι κατασκευασμένο από 53% σύνθετα υλικά.
Αυτά τα υλικά, όπως το πολυστρωματικό υλικό από ανθρακονήματα, δεν μεταφέρουν τον ηλεκτρισμό τόσο καλά όσο το μέταλλο. Ως εκ τούτου, οι κατασκευαστές αεροπλάνων πρέπει να τοποθετούν σύνθετα εξαρτήματα σε περιοχές επιρρεπείς σε κεραυνούς με πρόσθετη προστασία φωτισμού.
Αυτές οι προστασίες αποτελούνται από ένα ενσωματωμένο στρώμα αγώγιμων ινών, όπως πλέγμα κατασκευασμένο από φύλλο χαλκού, για να κατευθύνει το ρεύμα. Το πλέγμα αστραπής του Airbus A350 αποτελεί σημαντικό μέρος της προηγούμενης σειράς μεταξύ της Airbus και της Qatar Airways για το ξεφλούδισμα του χρώματος στα Α350 της τελευταίας.
Scientists estimate that aircraft are struck by lightning on average once every 1,000 flight hours. pic.twitter.com/TmAmAqbAOe
— Interestingasfuck (@lnterestingAF) November 19, 2023
Η Qatar Airways υποστηρίζει ότι η ζημιά στο πλέγμα των κεραυνών στα Α350 της θα μπορούσε να οδηγήσει σε πυρκαγιά στη δεξαμενή καυσίμου. Φαίνεται ότι το ελάττωμα του σχεδιασμού δεν αποτελούσε σοβαρή απειλή για την ασφάλεια του αεροσκάφους, καθώς και τα δύο μέρη συμβιβάστηκαν στο δικαστήριο χωρίς να αποδέχονται την ευθύνη.
Πιθανή προσωρινή παρεμβολή με όργανα
Ο κεραυνός συνήθως εξέρχεται από ένα άλλο άκρο του αεροσκάφους, όπως η άκρη της ουράς. Στη συνέχεια θα συνεχίσει στην αντίθετη πολικότητα στη δομή του νέφους. Εάν δεν μπορεί να βρει αντίθετη πολικότητα, θα χτυπήσει ένα σημείο στο έδαφος. Ενδεχομένως αβ χτυπήσει στο έδαφος με αυτόν τον τρόπο, οι επιβάτες και το πλήρωμα μπορεί να δουν ένα φλας και να ακούσουν ένα δυνατό κρότο.
Σύμφωνα με ένα άρθρο του Scientific American, οι πιλότοι έχουν αναφέρει μερικές φορές προσωρινό τρεμόπαιγμα των φώτων ή σύντομη παρεμβολή οργάνων σε τέτοιες περιπτώσεις. Αυτό δεν είναι παράξενο καθώς ένας τυπικός κεραυνός μπορεί να μετρήσει έως και 300 εκατομμύρια Volt, 2,5 εκατομμύρια φορές υψηλότερη από την τάση του σπιτιού.
Η μεταλλική προστασία του δέρματος του αεροπλάνου εκτείνεται κυρίως στην ευαίσθητη ηλεκτρική καλωδίωση. Ωστόσο, το ρεύμα από τον κεραυνό μπορεί μερικές φορές να προκαλέσει αυτό που είναι γνωστό ως «έμμεσα φαινόμενα κεραυνού», όπου ο εξοπλισμός κάτω από το δέρμα υπόκειται σε ανεπιθύμητες παρεμβολές.
Για το λόγο αυτό, τα κυκλώματα και ο εξοπλισμός που είναι απαραίτητα για την ασφαλή πτήση και προσγείωση του αεροσκάφους πρέπει να έχουν ειδική προστασία με τη μορφή θωράκισης, γείωσης, μόνωσης και καταστολής υπερτάσεων. Η Boeing σημειώνει ότι ένα χτύπημα ασυνήθιστα υψηλής έντασης μπορεί να βλάψει εξαρτήματα όπως ηλεκτρικά ελεγχόμενες βαλβίδες καυσίμου, γεννήτριες, τροφοδότες ισχύος και συστήματα διανομής ηλεκτρικής ενέργειας.
Χωρίς τροφοδοσία στις φλόγες
Όταν αντιμετωπίζεται οποιαδήποτε μορφή σπινθήρα, εύφλεκτες ουσίες όπως το καύσιμο πρέπει να προστατεύονται σε μεγάλο βαθμό. Η κατασκευή γύρω από τις δεξαμενές καυσίμων των αεροσκαφών πρέπει να είναι αρκετά παχιές ώστε να αντέχουν σε ένα «burn-through» από κεραυνό. Για να διασφαλιστεί αυτό, όλοι οι αεραγωγοί, οι πόρτες πρόσβασης και τα καπάκια πρέπει να συμμορφώνονται με τα σχετικά πρότυπα πιστοποίησης προστασίας φωτισμού.
Τέτοια πρότυπα εφαρμόστηκαν μετά από ένα σοβαρό ατύχημα με κεραυνό που αφορούσε ένα Pan Am Boeing 707. Το τζετ εξερράγη κατά την πτήση μετά την ανάφλεξη των ατμών στη δεξαμενή καυσίμου. Νέα καύσιμα με λιγότερο επικίνδυνους ατμούς έχουν επίσης γίνει φυσιολογικά σε μια άλλη προσπάθεια να ελαχιστοποιηθεί η πιθανή επίδραση ενός ισχυρού κεραυνού.
Εάν ένα αεροπλάνο χτυπηθεί από κεραυνό, οι πιλότοι ελέγχουν όλα τα συστήματα για να βεβαιωθούν ότι όλα λειτουργούν. Εάν εντοπιστεί σοβαρό πρόβλημα, το αεροσκάφος θα εκτραπεί για να προσγειωθεί στο πλησιέστερο αεροδρόμιο. Αυτό συμβαίνει μόνο σε ακραίες περιπτώσεις, καθώς οι πτήσεις συνήθως συνεχίζουν προς τους προορισμούς τους μετά το φαινόμενο.
Ακόμα κι αν προσγειωθεί φαινομενικά αλώβητο, το εξωτερικό του αεροσκάφους θα ελεγχθεί διεξοδικά για ζημιές στο έδαφος. Αυτές οι υποχρεωτικές επιθεωρήσεις καθυστερούν τις πτήσεις και δημιουργούν κόστος για τις αεροπορικές εταιρείες. Ως εκ τούτου, οι πιλότοι θα αποφεύγουν να πετούν μέσα από καταιγίδες εάν είναι δυνατόν.
Λίγα περιστατικά προκαλούνται από κεραυνό
Οι περισσότεροι κεραυνοί δεν δημιουργούν πρόβλημα και μόνο πολύ σπάνια προκαλούν μεγάλη ανησυχία. Η Av Herald αναφέρει πάνω από 15 τέτοια περιστατικά το 2023, συμπεριλαμβανομένου ενός που χαρακτηρίστηκε ως «ατύχημα» με ένα Singapore Airlines 787 τον Ιούνιο.
Video shows Jetstar 787 damage from a lightning strike during a flight from Melbourne to the Gold Coast earlier this month. The aircraft has been taken out of service for up to two months. https://t.co/mlisXjSSub
— Breaking Aviation News & Videos (@aviationbrk) May 17, 2022
? SMH/The Age pic.twitter.com/kuueAqDEMa
Πρόσφατα, ένα A220 της Delta Air Lines χρειάστηκε να κηρύξει κατάσταση έκτακτης ανάγκης μετά από ένα κεραυνό κατά την προσέγγιση στη Βοστώνη, με το αεροσκάφος να προσγειώνεται με ασφάλεια και όλους τους επιβαίνοντες καλά. Σε ορισμένες περιπτώσεις, τα αεροπλάνα μπορεί να υποστούν σημαντική ζημιά , όπως συνέβη με ένα Jetstar Boeing 787 Dreamliner τον Μάιο – το αεροπλάνο εμφάνισε σημάδια καψίματος και φουσκάλες και χρειάστηκε αρκετές εβδομάδες για να επιστρέψει σε υπηρεσία.
Ο κίνδυνος για την ατομική ασφάλεια από κεραυνούς φαίνεται υψηλότερος για τα άτομα εκτός αεροπλάνου από αυτά που βρίσκονται μέσα. Για παράδειγμα, ένας υπάλληλος συντήρησης της αεροπορικής εταιρείας Βιετνάμ πέθανε τραγικά τον Σεπτέμβριο του 2021 όταν χτυπήθηκε από ένα μπουλόνι ενώ έλεγχε ένα από τα φτερά του αεροσκάφους κατά τη διάρκεια θυελλωδών καιρικών συνθηκών.
Άλλες καιρικές απειλές
Ένα άλλο πολύ κοινό φαινόμενο του καιρού είναι οι αναταράξεις, των οποίων υπάρχουν διάφοροι τύποι. Ενώ η σύγχρονη τεχνολογία έχει βοηθήσει τη βιομηχανία να γίνει καλύτερη στην πρόβλεψη και την αποφυγή των αναταράξεων, ορισμένοι ειδικοί έχουν προβλέψει αύξηση των αναταράξεων λόγω των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής. Ειδικότερα, τα γεγονότα «καθαρής ατμοσφαιρικής αναταραχής» – τα οποία έχουν ήδη αυξηθεί – ενδέχεται να συνεχίσουν να αυξάνονται σε συχνότητα τα επόμενα χρόνια.
Η παγωμένη ομίχλη είναι ένας άλλος περιβαλλοντικός κίνδυνος που πρέπει να προσέχουν οι πιλότοι και τα αεροδρόμια. Τα σταγονίδια κατάψυξης μπορεί να έχουν σημαντικό αντίκτυπο στην απόδοση του κινητήρα και τη μακροπρόθεσμη υγεία, για να μην αναφέρουμε προβλήματα ορατότητας.
Δείτε επίσης
- Ural Airlines: 1.125 $ αποζημίωση σε κάθε επιβάτη κατέλαβε η ρωσική αεροπορική εταιρεία για αναγκαστική προσγείωση σε χωράφι
- Γιατί και πόσο συχνά χάνονται οι αποσκευές;
- Τα 5 πιο πολυσύχναστα αεροδρόμια του κόσμου
- Οι προορισμοί διακοπών που πρέπει να αποφύγετε το 2024 – Γιατί η Αθήνα είναι στην «κόκκινη» λίστα
- Οι μεγαλύτερες ταξιδιωτικές τάσεις του 2024, σύμφωνα με την Expedia
Aκολουθήστε μας στo Google News
