Ταΰγετος και Πάρνωνας: Ειδυλλιακά τοπία, γραφικά χωριά, δραστηριότητες στη φύση

Η Σπάρτη, ανάμεσα στον Ταΰγετο και τον Πάρνωνα, μπορεί να γίνει η ιδανική βάση για εκδρομές στο βουνό.

Ένα από τα μεγαλύτερα βουνά της Ελλάδας και το ψηλότερο της Πελοποννήσου, ο μυθικός Ταΰγετος, προσφέρει μοναδικές εμπειρίες σε πεζοπόρους, ορειβάτες και ποδηλάτες σ’ ένα ειδυλλιακό τοπίο με άμεση επαφή με τη φύση. Οι επιλογές είναι πολλές είτε για τους περιπατητές είτε για τους πιο περιπετειώδεις τύπους!

Από την άλλη, ο Πάρνωνας, που έχει καθιερωθεί στον τουριστικό χάρτη της χώρας ως φυσιολατρικός προορισμός, είναι το κατάλληλο ορμητήριο για χωμάτινες διαδρομές με ποδήλατα, περπάτημα, εξερεύνηση αλλά και καταφύγιο για όσους αποζητούν ηρεμία και άμεση επαφή με τη φύση! Η ομορφιά του τοπίου μαγεύει καθώς το βουνό είναι κατάφυτο από κέδρα, μαυρόπευκα, έλατα και σκιερά δάση με κελαριστά ρυάκια…

Δραστηριότητες – Βιωματικές εμπειρίες

Πεζοπορία

Στον Ταΰγετο… Ο επιβλητικός Ταΰγετος με το εντυπωσιακό φυσικό τοπίο του είναι ο παράδεισος του πεζοπόρου. Την περιοχή του Ταϋγέτου διατρέχουν το ευρωπαϊκό μονοπάτι Ε4 και το εθνικό μονοπάτι 32, ενώ χάρη στις προσπάθειες του ΕΟΣ Σπάρτης αλλά και τοπικών συλλόγων υπάρχουν δεκάδες σηματοδοτημένες ορειβατικές και πεζοπορικές διαδρομές για κάθε επίπεδο, από τον αρχάριο μέχρι τον έμπειρο πεζοπόρο και ορειβάτη.

Το ορειβατικό καταφύγιο Ταΰγετου είναι χτισμένο στη θέση «Βαρβάρα» σε υψόμετρο 1.550μ., κάτω από την κορυφή του Προφήτη Ηλία. Tip. Η διανυκτέρευση στο καταφύγιο γίνεται ύστερα από συνεννόηση με τον ΕΟΣ Σπάρτης.

Προτεινόμενες διαδρομές:

• Μυστράς – Ταϋγέτη – Μονή Φανερωμένης
• Παρόρι – Παναγιά Λαγκαδιώτισσα –Παναγιά Ζαγούνα – Μονή Φανερωμένης
• Πηγή Μαγγανιάρη – Καταφύγιο Ταΰγετου – Κορυφή Προφήτη Ηλία
• Κουμουστά – Πενταυλοί / Καταφύγιο Ταύγετου
• Κουμουστά – Μονή Γόλας
• Καστόρι – Μαρμαρογέφυρο
• Φαράγγι των Μύλων, Γεωργίτσι – Καστόρι

Δημοφιλής στους περισσότερους ορειβάτες και πεζοπόρους είναι η ανάβαση στην κορυφή του Ταΰγετου στον Αϊ Λιά. Μια διαδρομή που σας καλεί να ξεπεράσετε τα όρια σας και να κατακτήστε την ψηλότερη κορυφή της Πελοποννήσου! Μια διαδρομή σκέτη μαγεία, που ξεκινά από την Πηγή Μαγγανιάρη και καταλήγει στην κορυφή με τα μισογκρεμισμένα πέτρινα καλύβια και το ασκεπές εκκλησάκι του Προφήτη Ηλία. Εκεί, σε υψόμετρο 2.404 μέτρα, όλο το μεγαλείο του Ταΰγετου ξεδιπλώνεται μπροστά σας και η θέα είναι πραγματικά καθηλωτική! Πρόκειται για μια εξαιρετικά δημοφιλή διαδρομή. Μάλιστα κάθε χρόνο την παραμονή της γιορτής του Προφήτη Ηλία χιλιάδες άνθρωποι ανεβαίνουν και πολλοί από αυτούς διανυκτερεύουν επίσης.

Πηγή Μαγγανιάρη – Καταφύγιο Ταΰγετου – Κορυφή Προφήτη Ηλία

Η πηγή του Μαγγανιάρη βρίσκεται σε υψόμετρο 980 μέτρων στο τέλος του ασφαλτωμένου δρόμου. Από εδώ ξεκινά το κυρίως μονοπάτι προς την κορυφή του Ταΰγετου που διασχίζει το ορεινό δάσος. Ύστερα από τρεις ώρες πεζοπορίας φτάνουμε στις πηγές της Βαρβάρας, όπου μπορούμε να προμηθευτούμε νερό, και στη συνέχεια προσεγγίζουμε στο ορειβατικό καταφύγιο του Ταΰγετου, που βρίσκεται σε υψόμετρο 1550 μέτρων. Κατά μήκος της διαδρομής το μονοπάτι διασταυρώνεται δύο φορές με το δασικό δρόμο που ενώνει την πηγή του Μαγγανιάρη με τους Πενταυλούς. Από το καταφύγιο διέρχεται το Ευρωπαϊκό μονοπάτι Ε4 που οδηγεί στα Λακκώματα κι από εκεί στην κορυφή του Προφήτη Ηλία στα 2400 μέτρα υψόμετρο. Η ανάβαση από την πηγή Μαγγανιάρη μέχρι το καταφύγιο έχει υψομετρική διαφορά 570 μέτρα και διαρκεί μιάμιση ώρα. Από το καταφύγιο ως την κορυφή του Προφήτη Ηλία, απαιτούνται περίπου δυόμισι ώρες. Το συνολικό μήκος της διαδρομής είναι 8,5 χμ. και διασχίζεται σε περίπου 4,5 ώρες.

Εδώ μπορείτε να βρείτε λεπτομέρειες για κάθε μια από τις παραπάνω διαδρομές

Aπό την άλλη, στον Πάρνωνα εκτός από τα μονοπάτια που έχουν σηματοδοτηθεί από τον Ε.Ο.Σ Σπάρτης γύρω από τα Τσίντζινα, υπάρχουν και άλλες διαδρομές γύρω από τα χωριά Βαμβακού και Καρυές, τα οποία έχουν σηματοδοτηθεί από τοπικούς φορείς. Στη Βαμβακού, δύο πεζοπορικές διαδρομές συνθέτουν ένα δίκτυο μονοπατιών 20,5 χλμ. κατασκευασμένo και σηματοδοτημένo σύμφωνα με τις διεθνείς προδιαγραφές, ενώ το δίκτυο μονοπατιών Caryatides Trails στις Καρυές αποτελείται από 7 μονοπάτια, ευρωπαϊκών προδιαγραφών,με συνολικό μήκος 55 χλμ. Ο Πάρνωνας, επίσης, διασχίζεται από δύο μεγάλες ορειβατικές διαδρομές, το Ευρωπαϊκό Μονοπάτι Ε4 και το Εθνικό Μονοπάτι 33.

Το καταφύγιο του Πάρνωνα βρίσκεται σε υψόμετρο 1.420μ. στη θέση «Αρνόμουσγα», και απέχει δύο ώρες πορείας από το χωριό Βαμβακού. Tip. Για τη διαμονή σας πρέπει να έχετε επικοινωνήσει πριν με τον ΕΟΣ Σπάρτης.

Προτεινόμενες διαδρομές:

• Bαμβακού – Καταφύγιο Πάρνωνα – Μεγάλη Τούρλα
• Tσίτζινα – Μονή Αγίων Αναργύρων
• Tσίτζινα – Μεγαναηλιάς – Ράχη Ψαρή
• Καρυές – Το Μονοπάτι των Βοσκών
• Βαμβακού – Αγία Κυριακή

Bαμβακού – Καταφύγιο Πάρνωνα – Μεγάλη Τούρλα

Ενδεικτικά, για την πρώτη διαδρομή, από τη Βαμβακού που βρίσκεται στα 960 μέτρα υψόμετρο στις πλαγιές του Πάρνωνα ξεκινά το σηματοδοτημένο μονοπάτι, που μετά από πορεία 2 ωρών, οδηγεί στο ορειβατικό καταφύγιο του Πάρνωνα στα 1450 μέτρα υψόμετρο. Από το καταφύγιο διασχίζοντας τον δασικό δρόμο, συναντάμε στα 500 μέτρα τη σηματοδοτημένη διαδρομή για την κορυφή της Μεγάλης Τούρλας, την υψηλότερη κορυφή του Πάρνωνα που βρίσκεται στα 1935 μέτρα υψόμετρο. Η διαδρομή αρχικά κατηφορίζει, συναντά μια πηγή και μια ρεματιά και στη συνέχεια ανηφορίζει μέχρι το δασικό δρόμο που διασχίζουμε ως το τέλος. Εδώ συναντάμε μονοπάτι που μέσα από στενή ρεματιά καταλήγει στο οροπέδιο του Κάμπου που σε μισή ώρα μας οδηγεί στην κορυφή. Το μήκος της διαδρομής είναι 9,5 χιλιόμετρα και η ανάβαση διαρκεί συνολικά 4 ώρες.

Εδώ μπορείτε να βρείτε λεπτομέρειες για κάθε μια από τις παραπάνω διαδρομές

Αναρρίχηση

Το αναρριχητικό πάρκο της Λαγκάδας Ταϋγέτου βρίσκεται στο 15° χλμ. της εθνικής οδού Σπάρτης- Καλαμάτας. Είναι ένα από τα λίγα αναρριχητικά πεδία της Ελλάδας όπου λόγω του υψομέτρου και της θέσης του πεδίου (φαράγγι), είναι δυνατό το σκαρφάλωμα ακόμα και τις πιο ζεστές μέρες της καλοκαιρινής περιόδου.

Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με το έντονο ανάγλυφο που παρουσιάζει ο βράχος αλλά και με την ομορφιά του φυσικού τοπίου της περιοχής, κατατάσσουν τη Λαγκάδα σε ένα από τα πιο δημοφιλή και σημαντικά αναρριχητικά αθλητικά πεδία στην Ελλάδα. Διαθέτει περίπου 100 διαδρομές αθλητικού χαρακτήρα που αναπτύσσονται σε πέντε πεδία: Αλώνι, Πετσάνες, Τουρλίτσα, Σπληθάρι και Στάνη. Όλοι οι αναρριχητές μπορούν να προπονηθούν, αφού διαθέτει από εκπαιδευτικές διαδρομές αρχαρίων μέχρι και διαδρομές για τους πλέον έμπειρους.

Ποδηλασία βουνού (mountain bike)

Ο Πάρνωνας διαθέτει ένα πολύ πλούσιο δίκτυο από πεζοπορικά μονοπάτια, πολλά από τα οποία μπορούν να ποδηλατηθούν. Ενδεικτικά, αναφέρουμε τα δύο μεγαλύτερα: αυτό που κατεβαίνει από το καινούριο καταφύγιο του ΕΟΣ Σπάρτης μέχρι το χωριό Βαμβακού και εκείνο που κατηφορίζει από τον Άι-Λια στο οροπέδιο του Πάρνωνα μέχρι τη Μονή Μαλεβής. Τα χαρακτηριστικά τους είναι ποικίλα (σε διάφορα τμήματα της διαδρομής), ωστόσο και τα δύο απαιτούν εμπειρία και τεχνική από τους ποδηλάτες.

Σηματοδοτημένες διαδρομές:

Στην περιοχή των Καρυών υπάρχουν 4 χαραγμένες ειδικές διαδρομές για ορεινή ποδηλασία-mountain bike. Οι συγκεκριμένες διαδρομές χρησιμοποιούνται ήδη από το 2012 από την Ελληνική Ομοσπονδία Ποδηλασίας για τη διεξαγωγή του Πανελληνίου Πρωταθλήματος Ορεινής Ποδηλασίας το 2012 αλλά και για διεθνείς αγώνες ποδηλασίας UCI MTB. Οι διαδρομές είναι πλήρως σηματοδοτημένες και διασχίζουν το δάσος του Πάρνωνα. Στην κεντρική πλατεία του χωριού υπάρχει πλήρως ενημερωμένος χάρτη των τεσσάρων ποδηλατικών διαδρομών.

Γύρω από τη Βαμβακού υπάρχουν τρεις ακόμη ποδηλατικές διαδρομές που συνθέτουν ένα δίκτυο 25,5 χλμ. διασχίζοντας τη δυτική πλευρά του Πάρνωνα. Χωματόδρομοι, μονοπάτια ανάμεσα στα δέντρα και το επιβλητικό ορεινό τοπίο κάνουν την ποδηλασία βουνού στη Βαμβακού μια μοναδική εμπειρία. Η μεγαλύτερη διαδρομή έχει μήκος 12χλμ., η αμέσως μικρότερη 7,2 χλμ., ενώ η πιο σύντομη έχει μήκος 6,3 χλμ.

Στα Τσίντζινα, υπάρχουν δύο σηματοδοτημένες διαδρομές, με σημείο εκκίνησης και τερματισμού. Στην αρχή, οι δύο διαδρομές ακολουθούν την ίδια χάραξη, λίγο αργότερα όμως χωρίζουν και η μία (πιο δύσκολη) ακολουθεί μεγαλύτερη πορεία. Η μεγαλύτερη έχει μήκος 48 χλμ., ενώ η μικρότερη 38 χλμ. Και οι δύο ξεκινούν με ανάβαση σε χωματόδρομο από τα 1.040μ μέχρι τα 1.357μ, μετά κατηφορίζουν μέχρι τα 805μ και στη συνέχεια ανηφορίζουν, στην περίπτωση της “μεγάλης” διαδρομής ως τα 1.580μ, και στην περίπτωση της “μικρής” ως τα 1.410. Η μικρή διαδρομή στη συνέχεια κατηφορίζει ως το σημείο εκκίνησης ενώ η μεγάλη περνάει από το παλιό καταφύγιο του ΕΟΣ Σπάρτης, ανηφορίζει ακόμη λίγο και φτάνει και αυτή στο τέλος της.Τα τοπία τα οποία συναντά κανείς στη διαδρομή είναι πανέμορφα, στο μεγαλύτερο μέρος τους καλυμμένα με πυκνό δάσος πεύκης ή ελάτης και η θέα από κάποια σημεία είναι καταπληκτική.

Ο Ταΰγετος πάλι, κρύβει επίσης υπέροχες διαδρομές για mountain biking μέσα σε δασικά μονοπάτια που μοιάζουν βγαλμένα από παραμύθι ή ακόμη και σε ασφάλτινες διαδρομές που συνδέουν τα γραφικά χωριά του. Σε πολλά επίσης από τα πεζοπορικά μονοπάτια που τον διασχίζουν είναι δυνατό να χρησιμοποιήσετε το ποδήλατό σας και να απολαύσετε το φυσικό τοπίο

Στον Ταΰγετο υπάρχει μια σηματοδοτημένη ορεινή ποδηλατική διαδρομή από το δασαρχείο Σπάρτης, που ξεκινά από την Ταϋγέτη και καταλήγει στην πηγή Μαγγανιάρη (μέσω Λακκωμάτων), πάνω στον οδικό άξονα που κινείται κατά μήκος του βουνού.

Παρατήρηση πουλιών (Bird watching)

Στον Ταΰγετο υπάρχουν περιοχές που είναι ενταγμένες στο Ευρωπαϊκό Δίκτυο Προστατευόμενων Περιοχών Natura 2000, υπάγονται στις σημαντικές για τα πουλιά περιοχές της Ελλάδας (Important Bird Areas) καθώς στην ιδιαίτερα πλούσια ορνιθοπανίδα του Ταϋγέτου περιλαμβάνονται και αρκετά σπάνια είδη πουλιών.

Η ορνιθοπανίδα στην ευρύτερη περιοχή του ορεινού όγκου του Ταΰγετου ξεπερνάει τα 100 είδη εκ των οποίων τα μισά περίπου είναι εποχικοί επισκέπτες καθώς το βουνό αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα μεταναστευτικά περάσματα στη χώρα μας.

Εδώ ζουν αρπακτικά πουλιά όπως ο χρυσαετός, ο σπιζαετός και ο φιδαετός, στα αλπικά του βουνού ζούνε σπάνια είδη, όπως η χιονάδα και ο πυρροκότσυφας, ενώ θα δείτε και πολλά ακόμα πουλιά του Ταΰγετου όπως η πετροπέρδικα, το τρυγόνι, ο γκιώνης και η κουκουβάγια.

Η ορνιθοπανίδα του Πάρνωνα, από την άλλη διαθέτει μεγάλη ποικιλία ιδίως στρουθιόμορφων πουλιών, όπως παπαδίτσες, τσοπανάκους, τσίχλες, κοτσύφια, σπουργίτια, χελιδόνια, κουρούνες κ.α., ο δε υγρότοπος του Μουστού χρησιμοποιείται ως σταθμός διατροφής και ξεκούρασης από πολλά σπάνια μεταναστευτικά υδρόβια ή παρυδάτια είδη. Η ορνιθοπανίδα του Πάρνωνα περιλαμβάνει τουλάχιστον 249 είδη με παρουσία μόνιμη ή εποχική, ενώ κάποια είδη είναι περαστικά κατά τη διάρκεια της μετανάστευσης ή περνούν τυχαία από την περιοχή.

Παρατήρηση χλωρίδας (Flora Observation)

Χάρη στο μεγάλο υψόμετρό του και την έκταση του, ο Ταΰγετος συγκαταλέγεται στις κορυφαίες ορεινές περιοχές της Ελλάδας από άποψη χλωριδικής αξίας και ποικιλότητας.
Στον Ταΰγετο διακρίνονται τέσσερις ζώνες βλάστησης, που έχουν σχέση με το υψόμετρο. Στα χαμηλά, ως τα 700-800 μ., κυριαρχούν οι μεσογειακοί θαμνώνες (μεσογειακή μακία), με μεγάλη ποικιλία θάμνων και φρυγάνων.

Η χλωρίδα του Ταΰγετου είναι εξαιρετικά πλούσια και περιλαμβάνει περισσότερα από 1.000 είδη φυτών. Από αυτά, 33 είναι ενδημικά της περιοχής και 100 είναι ενδημικά της Ελλάδας. Υπάρχουν όμως και είδη που, χωρίς να είναι ενδημικά, είναι πολύ σπάνια για την Ελλάδα και την Ευρώπη και έχουν ασιατική προέλευση. Ξεχωρίζουν η ακουιλέγια του Ταΰγετου (aquilegia ottonis ssp. taygeta), ο αστράγαλος του Ταΰγετου (astralagus taygeteus), η γιουρινέα του Ταΰγετου (jurinea taygetea), η καμπανούλα (campanula topoliana ssp. tordifolia) και το υπερικό του Ταΰγετου (hypericum taygeteum). Υπάρχουν επίσης πολλά ορχεοειδή, κρόκοι και καμπανούλες.

Η περιοχή του Πάρνωνα κρύβει και αυτή έναν ανεκτίμητο χλωριδικό πλούτο. Η γεωλογική ιστορία της, οι ιδιόμορφες κλιματικές συνθήκες και ο έντονος διαμελισμός της σε πολλές κορυφές, χαράδρες, ορθοπλαγιές, χείμαρρους κλπ., έχουν δημιουργήσει μία εντυπωσιακή ποικιλία οικολογικών συνθηκών, ιδανικών για την ανάπτυξη πολλών και διαφορετικών φυτών. Τα δάση του Πάρνωνα σχηματίζονται από τρία είδη κωνοφόρων: την κεφαλληνιακή ελάτη (abies cephalonica), τη μαύρη πεύκη (pinus nigra) και το σπάνιο δενδρόκεδρο (juniperus drupacea), καθώς και από βελανιδιές, πλατάνια και χαρουπιές.

Συνολικά έχουν καταγραφεί και αναγνωριστεί μέχρι σήμερα 113 σπάνια φυτά, μερικά από τα οποία είναι μοναδικά στον ευρωπαϊκό χώρο, όπως τα τοπικά ενδημικά του Πάρνωνα και ορισμένα σπάνια ασιατικά είδη. Άλλα είναι πάλι ενδημικά μόνο της Νότιας Πελοποννήσου ή της Ελλάδας γενικότερα. Ως τοπικά ενδημικά του Πάρνωνα χαρακτηρίζονται τα φυτά που δεν υπάρχουν σε κανένα άλλο μέρος του κόσμου εκτός από την οροσειρά του Πάρνωνα όπως: ο Αγριοπανσές του Πάρνωνα (Viola parnonia), η Ασπερούλα της Ελώνης (Asperula elonea),η Ασπερούλα του Μαλεβού (Asperula malevonensis), ο Αστράγαλος του Αγρανιώτη (Astragalus agraniotii) η Κενταύρια η λακωνική (Centaurea laconica), η Κενταύρια του Πάρνωνα (Centaurea athoa ssp. parnonia), το Κυκλάμινο το πελοποννησιακό, τοπική ποικιλία του Πάρνωνα (Cyclamen repandum ssp. peloponnesiacum var. vividum) κ.α.

Αστροπαρατήρηση

Ο Πάρνωνας είναι ένα από τα καλύτερα μέρη παγκοσμίως για την αστροπαρατήρηση.
Θεωρείται το Άγιο Όρος της ελληνικής ερασιτεχνικής αστρονομίας γιατί συνδυάζει σκοτεινό ουρανό και ευκολία στην πρόσβαση έως τα 1.420 μέτρα όπου βρίσκεται το καταφύγιο.
Κάθε βράδυ πάνω από τον Πάρνωνα «κρέμονται» περισσότερα από 5.000 αστέρια. Μπορείτε να διανυκτερεύσετε στο καταφύγιο του ορειβατικού συλλόγου ΕΟΣ Σπάρτης ή σε ξενώνες κοντινών χωριών.

Μάθετε περισσότερα εδώ

Χωριά – Αξιοθέατα – Μνημεία

Αν τώρα δεν είστε αθλητικός τύπος και δεν σας αρέσουν οι δραστηριότητες αυτού του είδους, αλλά η επαφή με τη φύση και τις ομορφιές της, επισκεφτείτε τα πολλά και όμορφα ορεινά χωριά του Ταΰγετου και του Πάρνωνα.

Στον Ταΰγετο θα συναντήσετε γραφικά χωριά, το καθένα με τη δική του ξεχωριστή ομορφιά και παραδοσιακό χρώμα. Ξεκινώντας από βορρά προς νότο μπορείτε να κάνετε ένα οδοιπορικό στα χωριά του Ταΰγετου και να απολαύσετε γεύσεις, εικόνες και συναισθήματα που θα σας συντροφεύουν για καιρό! Νότια της Σπάρτης, στις ανατολικές υπώρειες του Ταΰγετου, απλώνεται το Ξηροκάμπι, το μεγαλύτερο από τα χωριά της περιοχής, με πολλά όμορφα, πέτρινα σπίτια και τη μεγάλη πλατεία με τις ταβέρνες και τα καφενεία. Ανακαλύψτε εδώ τα χωριά του Ταΰγετου αλλά και όλα τα αξιοθέατα και ιστορικά – θρησκευτικά μνημεία της περιοχής.

Από την άλλη εξίσου δημοφιλή και όμορφα είναι τα χωριά του Πάρνωνα. Πέρα από την υπέροχη φύση, στο βουνό θα συναντήσετε όμορφα χωριά χτισμένα από πέτρα, πνιγμένα στα έλατα, με πέτρινα καλντερίμια, αρχοντόσπιτα και τρεχούμενα νερά. Ξεκινήστε την περιήγησή σας στα χωριά και τα αξιοθέατα του Πάρνωνα από τα Τσίντζινα, γνωστά και ως Πολύδροσο, είναι ένα κουκλίστικο ορεινό χωριό χτισμένο στην “καρδιά” του Πάρνωνα σε υψόμετρο περίπου 1.100 μέτρων. Εδώ μπορείτε να δείτε όλα τα χωριά του Πάρνωνα αλλά και τα αξιοθέατα τους.

Δείτε εδώ λεπτομέρειες για όλα τα θρησκευτικά μνημεία της περιοχής.

Μάθετε περισσότερα www.realsparta.gr