Το τελευταίο λιμανάκι της ανατολικής Μάνης, καθώς κατεβαίνουμε προς το ακρωτήριο Ταίναρο. Βρίσκεται μέσα σ’ ένα μικρό και κλειστό κόλπο, λίγο νοτιότερα από το Αχίλλειο.
Το Πορτο κάγιο είναι νεώτερη ναυτική ονομασία. Η πραγματική του, όπως την ξέρουν και την λένε οι ντόπιοι, είναι Ψωμαθιάς και κατά τον Όμηρο Ψαμαθεύς. Ο Παυσανίας και ο Στράβων την αποκαλούσαν Ευλίμενη Αρχαίας Ψαμαθούς. Ήταν αποκλειστικά το επίνειο του χωριού Πάλυρος. Η επιφάνεια του λιμανιού δεν υπερβαίνει το ένα τετραγωνικό χιλιόμετρο, το άνοιγμα της εισόδου του έχει μήκος περίπου 220μ. και είναι το νοτιότερο φυσικό λιμάνι της ηπειρωτικής Ελλάδας.
Είναι ένα από τα σπουδαιότερα λιμάνια της Μάνης, το οποίο χρησιμοποιούσαν οι Φοίνικες, οι Μίνωες, οι Κύλικες, οι Ρωμαίοι, οι Βυζαντινοί, οι Φράγκοι, οι Ενετοί, οι Τούρκοι, οι Γάλλοι, οι Άγγλοι κ.α., σαν φυσικό αραξοβόλι.
Στο Πόρτο Κάγιο βρέθηκαν υπολείμματα τάφων και επιγραφές ενώ το όνομά του το πήρε ή από το Porto Gualgio (λιμάνι των χαλικιών) ή από το Port aux Cailles (λιμάνι των ορτυκιών), διότι τα ορτύκια το χρησιμοποιούσαν σαν τελευταίο σταθμό πριν από το μεγάλο τους ταξίδι.
Το 4ο αιώνα π.χ. χρησιμοποιήθηκε μαζί με την ευρύτερη περιοχή ως κέντρο μισθοφόρων. Ανήκε στο «Κοινό Λακεδαιμονίων» και ξαναδόθηκε στην Σπάρτη το 21 π.Χ.
Περιφερειακά έχει τρεις αμμουδιές: του Πορτοκάγιου, τα Νεώρια και τον Κάλαμο που βρίσκεται δεξιά από το κάστρο του Αχίλλειου. Το στένωμα της ξηράς από τα Νεώρια (ανατολικά Λακωνικός Κόλπος – Αιγαίο πέλαγος) και το Μαρμάρι (δυτικά Μεσσηνιακός Κόλπος – Ιόνιο Πέλαγος) είναι περίπου 500 μέτρα. Από το στένωμα αυτό και νότια προς το Ταίναρο λέγεται Κρητήρι, ονομασία που προέρχεται από το κρητήριο των ψυχών – ψυχοπομπείο κατά την αρχαιότητα. Το Πορτοκάγιο βρίσκεται στην ανατολική πλευρά του Κρητηρίου.
Μπαίνοντας στην είσοδο του Πορτοκάγιου ο αριστερός βραχίωνας λέγεται Ξηντέρι και έχει φωτοσήμαντρα για τα εισερχόμενα πλεούμενα. Ενδιάμεσα του βραχίωνα βρίσκεται ένα ξωκλήσι ο Αη Νικόλας και δίπλα του τα ερείπια της Τάμπιας του Λάμπρου Κατσώνη, που στο Β’ Ρωσοτουρκικό πόλεμο 1787 – 1792 ήταν το ορμητήριό του.
Το 1481 αποχώρησε από το Πόρτο Κάγιο ο ήρωας Κλαδάς, το 1614 οι Μανιάτες σκότωσαν 500 Τούρκους που τους επιτέθηκαν και το 1792 ο Τούρκικος στόλος πολιόρκησε στο λιμάνι τον Λάμπρο Κατσώνη χωρίς επιτυχία.
Ο Κατσώνης είχε την υποστήριξη της αυτοκράτειρας της Ρωσίας Αικατερίνης, η οποία συνθηκολόγησε με τους Τούρκους το 1792, αλλά ο ίδιος συνέχισε τον αγώνα του με την υποστήριξη των Μανιατών. Στο πλευρό του βρισκόταν ο κουμπάρος του Ανδρούτσος, του οποίου είχε βαφτίσει τον γιο του Οδυσσέα που αργότερα έγινε η μορφή του ‘21, καθώς επίσης και ο καπετάν Ζαχαριάς Μπαρμπιτσιώτης. Στο Κατσώνη επιτέθηκε Τούρκικος και Γαλλικός στόλος και μετά από σκληρό αγώνα ειδοποιημένος από το Μπέη Γρηγοράκη έφυγε βοηθούμενος από τους Μανιάτες και το καπετάν Ζαχαριά. Οι Μανιάτες έκρυψαν το πολεμικό εξοπλισμό των πλοίων και ένα κανόνι που βλέπουμε σήμερα πιθανόν να είναι από τα πλοία του Κατσώνη.
Τα διαφανή και κρυστάλλινα νερά του Γερολιμένα της Μάνης…(photo)
Ο καλύτερος οδηγός για τη «μαγεία» της μεσσηνιακής Μάνης, για να μην ψάχνεις στα τυφλά (Photos)
Το 1834 στο Πορτοκάγιο μοίρα στόλου των Μπαβαρών σταλμένη από τον Όθωνα δοκίμασε να κάνει απόβαση στο Πορτοκάγιο για να υποτάξει τους ανυπάκουους Μανιάτες. Σκοτώθηκαν πολλοί Μπαβαροί που είναι θαμμένοι στον τόπο που σήμερα οι ντόπιοι ονομάζουν «Μπαβαρούς», νότια του Πορτοκάγιο. Στη δεκαετία του 1960, μετά από θαλασσοταραχή, αποκολλήθηκαν κάποιοι βράχοι και αποκαλύφθηκαν ανθρώπινοι σκελετοί, που αργότερα παρασύρθηκαν από την θάλασσα.
πηγή:mani.org.gr
Aκολουθήστε μας στo Google News
