Ο αριθμός των ανθρώπων που ταξιδεύουν ανά την υφήλιο, για διακοπές ή για επαγγελματικούς λόγους, αυξάνεται κάθε χρόνο. Σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Τουρισμού πάνω από 840 εκατομμύρια ταξίδια πραγματοποιήθηκαν κατά το 2017.
Πολλοί από τους διεθνείς προορισμούς, όμως, μπορούν δυνητικά να θέσουν την υγεία των ταξιδιωτών σε σοβαρούς κινδύνους, ειδικά όταν σε αυτούς επικρατούν κακές συνθήκες διαβίωσης και υγιεινής ή ενδημούν μολυσματικές και παρασιτικές ασθένειες. Ο προληπτικός εμβολιασμός των ταξιδιωτών προσφέρει σε πολλές περιπτώσεις άμυνα σε μια σειρά από επικίνδυνες ασθένειες, παρόλο που δεν είναι πάντα δυνατή η επίτευξη απόλυτης προστασίας (χρειάζεται να τηρούνται παράλληλα και τα απαραίτητα μέτρα υγιεινής, προσοχή στο νερό και στο φαγητό, προστασία από έντομα-πιθανούς φορείς ασθενειών κτλ.).
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, το προτεινόμενο σχήμα εμβολιασμού για ανθρώπους που ταξιδεύουν συνίσταται: α) από τα εμβόλια που πρέπει να κάνει κανονικά κάθε άνθρωπος στη ζωή του ή από τις αναμνηστικές δόσεις αυτών, όπου απαιτείται (1) και β) από εξειδικευμένα εμβόλια, ανάλογα με τους ιδιαίτερους κινδύνους για ασθένειες στις χώρες προορισμού και με βάση την αξιολόγηση της αναγκαιότητας πραγματοποίησης του εμβολίου για κάθε άτομο (2). Κάποιες χώρες επιβάλλουν επιπρόσθετα την πραγματοποίηση συγκεκριμένων εμβολιασμών από τους ταξιδιώτες, προκειμένου να αποτρέψουν τη μετάδοση συγκεκριμένων ασθενειών στους πληθυσμούς τους.
Στα εμβόλια της 1ης κατηγορίας ανήκουν αυτά της διφθερίτιδας-τετάνου-κοκκύτη, της ηπατίτιδας Β, της αιμοφιλικής γρίπης τύπου Β, της ιλαράς-παρωτίτιδας-ερυθράς, της πνευμονιοκοκκικής νόσου, της πολιομυελίτιδας, της ανεμοβλογιάς, της φυματίωσης και επιπλέον (επιλεκτικά) τα εμβόλια κατά των ιών της γρίπης, του ροταϊού και των ανθρώπινων θηλωμάτων.
7 πανάκριβα τρόφιμα στον κόσμο που κάποτε τα πρόσφεραν εντελώς δωρεάν! (photos)
Σε ό,τι αφορά τα εμβόλια της 2ης κατηγορίας, αυτά μπορεί να είναι:
α) Εμβόλιο κατά της χολέρας: ’νθρωποι που ταξιδεύουν δε διατρέχουν ιδιαίτερο κίνδυνο και δε χρειάζεται να εμβολιαστούν κατά της χολέρας, αρκεί να τηρούν τους κανόνες υγιεινής και να προσέχουν νερό και τροφή. Εμβόλιο απαιτείται μόνο σε κάποιες περιπτώσεις ανθρώπων που εργάζονται σε υγειονομικές και ιατρικές αποστολές (χορήγηση μίας δόσης 3 εβδομάδες πριν από την αποστολή και μία επαναληπτική δόση 2 εβδομάδες πριν).
β) Εμβόλιο κατά της ηπατίτιδας Α: Συστήνεται σε περιπτώσεις στις οποίες επικρατεί μεσαίος-υψηλός κίνδυνος μόλυνσης στις χώρες προορισμού (χορήγηση τουλάχιστον 2-4 εβδομάδες πριν από το ταξίδι και επαναληπτική δόση 6-24 μήνες μετά την πρώτη δόση).
γ) Εμβόλιο κατά της ιαπωνικής εγκεφαλίτιδας: Η ιαπωνική εγκεφαλίτιδα αποτελεί τον κύριο τύπο ιικής εγκεφαλίτιδας στην Ασία σχεδόν σε όλες τις χώρες. Πλέον ο κίνδυνος είναι πιο έντονος σε αγροτικές περιοχές στην Ινδία, στο Μπαγκλαντές, στο Νεπάλ, στο Πακιστάν, στο Βιετνάμ και στη βόρεια Ταϊλάνδη, οπότε οι άνθρωποι που ταξιδεύουν σε αστικές περιοχές δε χρειάζονται γενικά το εμβόλιο. Ταξιδιώτες όμως που πρόκειται να παραμείνουν σε αγροτικές περιοχές για μεγάλο χρονικό διάστημα ή κατά τη διάρκεια εποχής με έντονες βροχές και πλημμύρες καλό θα ήταν να είναι εμβολιασμένοι. Απαιτούνται 1 ή 2 δόσεις του εμβολίου πριν από το ταξίδι και σε κάποιες περιπτώσεις και επαναληπτικές δόσεις. Σημειώνεται ότι το εμβόλιο μπορεί σε ορισμένα άτομα να έχει κάποιες σοβαρές παρενέργειες.
δ) Εμβόλιο κατά της μηνιγγιτιδοκοκκικής νόσου: Απαιτείται σε περιπτώσεις στις οποίες είναι γνωστή κάποια έξαρση της νόσου στη χώρα προορισμού. Επίσης συστήνεται σε άτομα που διαβιούν μαζί με πολλούς άλλους ανθρώπους (σχολεία, στρατόπεδα κτλ.), καθώς και κατά την πολύμηνη διαβίωση σε αγροτικές περιοχές της υποσαχάριας Αφρικής (ειδικά κατά την περίοδο ξηρασίας: Δεκέμβριος-Ιούνιος). Η Σαουδική Αραβία επίσης επιβάλλει τον προληπτικό εμβολιασμό κατά της νόσου σε μουσουλμάνους που κατευθύνονται μαζικά για προσκύνημα στη Μέκκα. Η χορήγηση πρέπει να γίνει 2 εβδομάδες πριν από το ταξίδι. Το εμβόλιο δεν προστατεύει παιδιά κάτω των 2 ετών.
ε) Εμβόλιο κατά της λύσσας: Συστήνεται σε περιπτώσεις στις οποίες επικρατεί μεσαίος-υψηλός κίνδυνος μόλυνσης στις χώρες προορισμού, όπου δηλαδή υπάρχουν πολλά αδέσποτα ζώα και έχουν παρατηρηθεί αυξημένα κρούσματα σχετικών περιστατικών. Συστήνεται σε όλους τους ταξιδιώτες να απευθύνονται αμέσως σε νοσοκομείο μετά από δάγκωμα ζώου για τη χορήγηση αντιλυσσικού ορού.
στ) Εμβόλιο κατά της εγκεφαλίτιδας από κρότωνες (tick-borne encephalitis): Συστήνεται σε περιπτώσεις στις οποίες ενδημεί η νόσος στις χώρες προορισμού (κεντρική Ευρώπη συνήθως), στο διάστημα από άνοιξη έως φθινόπωρο και μόνο σε άτομα που πρόκειται να μείνουν σε αγροτικές περιοχές/ύπαιθρο. Προστασία έως ένα βαθμό προσφέρουν επίσης τα εντομοαπωθητικά σκευάσματα και η κάλυψη των σημείων του σώματος με ρούχα. Χορήγηση 1ης δόσης: 6-14 εβδομάδες πριν από το ταξίδι και χορήγηση 2ης δόσης: 2 εβδομάδες πριν από το ταξίδι.
Τα 10 «άγνωστα» αλλά παραμυθένια μέρη της Ευρώπης που ήρθε η ώρα να ανακαλύψεις! (photos)
ζ) Εμβόλιο κατά του τυφοειδούς πυρετού: Συστήνεται σε ταξιδιώτες που επισκέπτονται χώρες στις οποίες ενδημεί η ασθένεια ή σε περιοχές στις οποίες επικρατούν κακές συνθήκες υγιεινής (συνήθως έξω από «τουριστικά κέντρα») ή σε άτομα που πρόκειται να μείνουν σε αυτές τις περιοχές για πάνω από ένα μήνα. Ιδιαίτερα «επικίνδυνες» θεωρούνται οι περιοχές της Ινδικής χερσονήσου. Χορήγηση: 1 εβδομάδα πριν από το ταξίδι. Το εμβόλιο δεν είναι αποτελεσματικό, ούτε δοκιμασμένο σε παιδιά κάτω των 2 ετών. Επίσης το εμβόλιο δεν προσφέρει 100% προστασία, γι’ αυτό και απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή και τήρηση όλων των κανόνων υγιεινής, ειδικά σε ό,τι αφορά το νερό και την τροφή.
η) Εμβόλιο κατά του κίτρινου πυρετού: Συστήνεται σε άτομα που πρόκειται να ταξιδέψουν σε τροπικές (κυρίως) περιοχές στις οποίες ενδημεί η νόσος (σε όλες σχεδόν τις χώρες της υποσαχάριας Αφρικής και σε χώρες της κεντρικής και νότιας Αμερικής). Σε πολλές χώρες η προληπτική χορήγησή του πριν από το ταξίδι είναι υποχρεωτική. Το εμβόλιο δεν πρέπει να χορηγείται σε βρέφη κάτω των 9 μηνών, ενώ πρέπει να χορηγείται με προσοχή σε εγκύους.
Περισσότερες πληροφορίες για τους ταξιδιώτες παρέχονται στη σχετική ιστοσελίδα του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας:h
Μιλήστε επίσης με το γιατρό σας πριν από κάποιο ταξίδι σε χώρα για την οποία υπάρχουν ενδείξεις ενδημικών μολυσματικών ασθενειών και σχετικά με ποια εμβόλια θα πρέπει ενδεχομένως να κάνετε.