Ο ορισμός της φράσης «το τέλος του κόσμου» βρίσκει νόημα στην γη του πάγου και της φωτιάς, στο μείγμα στέπας και βουνού, εκεί όπου το κενό συναντά την πολυτέλεια… στην Παταγονία.
Είναι γεγονός ότι η Παταγονία δεν είναι κράτος, αλλά μία έκταση που γεωγραφικά «τοποθετείται» στο νότιο άκρο της Λατινικής Αμερικής και συγκεκριμένα μεταξύ των Άνδεων και του Ατλαντικού Ωκεανού∙ μια περιοχή μοιρασμένη μεταξύ Αργεντινής και Χιλής, μια περιοχή «διχασμένη» από κάθε άποψη.
Για αιώνες η Παταγονία βρισκόταν σε απομόνωση, ώσπου οι αεροπορικές εταιρείες άρχισαν να συνδέουν τις μεγαλύτερες πόλεις της. Φαντάζει αδιανόητο και όμως ακόμα είναι πολύ δύσκολο να πετάξεις από τη μια πλευρά των συνόρων στην άλλη -εξαιρουμένων των πρωτευουσών- και να συνδέσεις την Punta Arenas της Χιλής με το El Calafate της Αργεντινής. Το γεγονός αυτό οφείλεται στο άσχημο παιχνίδι του ανταγωνισμού μεταξύ των εθνών, παιχνίδι με πιόνια τις αεροπορικές που υπακούοντας στα εθνικά συμφέροντα κάνουν τόσο πολύπλοκες τις αερομεταφορές.
Και πώς να μην είναι μήλον της έριδος μία τέτοια αμόλυντη γη στην άκρη του κόσμου; Οι δύο «αντίπαλες» χώρες γρήγορα κατάλαβαν την αξία της και προσπάθησαν να εκμεταλλευτούν την πολύμορφη Παταγονία στο έπακρο.
Γεωλογική και πολιτιστική ανομοιογένεια -λόγω μίξης παραδόσεων και εθίμων- την χαρακτηρίζουν απ’ άκρη σ’ άκρη. Από το Rio Negro έως τις απόκρημνες όχθες του Ακρωτηρίου Horn, τα φυσικά κάδρα εναλλάσσονται και το όλο concept… καθηλώνει. Ωστόσο, αν κάτι έρχεται σε αντίθεση με την ασύλληπτη ομορφιά του τόπου, αυτό είναι τα στοιχεία της φύσης. Ο αλλοπρόσαλλος καιρός, πότε εχθρικός και πότε φιλικός, δεν αφήνει περιθώρια μετεωρολογικών προβλέψεων.
«ΤΟ ΜΕΓΑΛΟ ΠΟΔΙ»
Παταγονία σημαίνει «μεγάλο πόδι» στη γλώσσα των ιθαγενών, από τη λέξη pata που στα ισπανικά θα πει «πατούσα». Σύμφωνα με το θρύλο, όταν ο Μαγγελάνος πάτησε στα χώματά της και αντίκρισε τους πρώτους κατοίκους της περιοχής, τους πανύψηλους Ινδιάνους Tehuelche με το μεγάλο πέλμα, τους Παταγόνες, έδωσε στη γη το όνομα των «θεόρατων» ιθαγενών.
Πρόκειται για μία γεωλογικά ιδιόμορφη περιοχή της νότιας Αμερικής που προέκυψε από τη σύγκρουση μεταξύ των πλακών Ειρηνικού και Αμερικής. Στη συνέχεια, συνωστισμένοι παγωμένοι ογκόλιθοι άφησαν το δικό τους στίγμα σε αυτό το «θρυλικό» τοπίο, ενώ οι παγετώνες που ξεκινούν από τις Άνδεις και φτάνουν μέχρι τη Γη του Πυρός σε συνδυασμό με φιορδ κατά μήκος των παραλίων, ξεχασμένες πεδιάδες σε όλες τις αποχρώσεις του πράσινου, και λίμνες φωλιασμένες ανάμεσα στα μυθικά βουνά και τους γρανιτένιους όγκους, δημιουργούν μία καρτποσταλική μίξη, ένα από τα ομορφότερα έργα της φύσης.
Η ιστορία της Παταγονίας, αν και γεωλογικά είναι πολύ παλιά, όσον αφορά στην ανθρώπινη ιστορία της είναι σχετικά πρόσφατη. Ίχνη ανθρώπινης παρουσίας και δραστηριότητας εμφανίζονται μόλις πριν από περίπου 10.000 χρόνια. Οι αυτόχθονες ζούσαν ειρηνικά παρά τις συνεχείς προκλήσεις και βλέψεις των ισπανών κατακτητών, τους οποίους και κατάφεραν να κρατήσουν μακριά μέχρι και τον 19ο αιώνα. Τότε, οι περισσότεροι από αυτούς εκδιώχθηκαν βίαια ή κατεσφάγησαν από τους ευρωπαίους αποίκους. Η συνέχεια γνωστή! Η Παταγονία έγινε ένας απέραντος τόπος υποδοχής για χιλιάδες επισκέπτες.
ΣΤΑ ΒΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΝΕΠΑΛ…
Νεπάλ, Περού, Αλγερία, Ισλανδία… τόποι που οι παθιασμένοι με το trekking πρέπει να διασχίσουν έστω και μια φορά στη ζωή τους. Η Παταγονία, όμως, είναι ένας απέραντος «αγρός» περιπέτειας χωρίς όρια για τους ερωτευμένους με τη φύση και για όσους επιδιώκουν να γνωρίσουν αυτή τη χέρσα γη πεζή.
Μέσα σε 20 χρόνια κατόρθωσε να κερδίσει έδαφος και να γίνει ένας από τους κυρίαρχους προορισμούς trekking στον πλανήτη, με ονόματα όπως Fitz Roy, Torres del Paine και Ushuaia να συνθέτουν κομμάτι-κομμάτι έναν νέο ορίζοντα. Με ποιο τρόπο έγινε αυτό; Η Λατινική Αμερική και συγκεκριμένα η Αργεντινή και η Χιλή, ωφελήθηκαν από τον ανταρτοπόλεμο μεταξύ των μαοϊστών του Νεπάλ και από το φόβο ισλαμικών επιθέσεων στο Πακιστάν, με αποτέλεσμα από αυτό το διεθνές κοινωνικοπολιτικό πλαίσιο η Παταγονία να βγεί από την αφάνεια και μια παγωμένη νέα Εδέμ να έρθει στο προσκήνιο.
Η περιοχή είναι απόλυτα ασφαλής, τα τοπία το ίδιο μεγαλειώδη με αυτά του Νεπάλ, οι υποδομές και οι προσφερόμενες ανέσεις που συνδυάζονται με trekking, θυμίζουν παλάτια και οι χαραγμένες διαδρομές… αμέτρητες. Πεζοπόροι με βαριά σακίδια στην πλάτη -το τίμημα της αυτονομίας- μπόρεσαν να σύρουν στα ύψη την ετοιμοθάνατη οικονομία των δύο χωρών (Αργεντινής και Χιλής) και όπως αποδείχθηκε στην πορεία, έμελε να γίνουν η νέα πηγή εσόδων τους.
Λαμπρό παράδειγμα η εκτίναξη της οικονομίας της Αργεντινής -κατά την είσοδο της τρίτης χιλιετίας- στα ύψη. Μέσα σε λίγους μήνες έγινε η πιο ακριβή χώρα της Λατινικής Αμερικής και παράδεισος για τους trekkers ανά την υφήλιο. Η υποανάπτυξη, η ανεργία και η εύθραστη οικονομία αντικαταστάθηκαν από μια αποδοτική «επιχείρηση». Ο τουρισμός επιβλήθηκε κι έγινε ευκαιρία που ούτε η Αργεντινή ούτε η Χιλή ήθελαν να χάσουν!
Χαρακτηριστικό παράδειγμα το εθνικό πάρκο Torres del Paine που το 1985 αριθμούσε γύρω στις 6.850 επισκέψεις, ενώ το 2005 γύρω στους 100.000 τουρίστες! Μιλάμε λοιπόν για μια δυνατή «χείρα» οικονομικής βοηθείας, μία γη που τόσο η Αργεντινή όσο και η Χιλή συνεχίζουν να εποφθαλμιούν και να επιθυμούν εξ ολοκλήρου.
Οι δύο «εχθροί», λοιπόν, ανοίγουν διάπλατα τους εθνικούς χάρτες για να αποκαλύψουν νέες διαδρομές για πεζοπόρους και αναρριχητές, γεγονός θελκτικό ωστόσο προβληματικό για τους επισκέπτες της Παταγονίας. Από τη μία πλευρά οι τοπικές επιχειρήσεις δημιουργούν εθνικά πάρκα και επεκτείνονται στην Ανταρκτική επενδύοντας μεγάλα ποσά δολαρίων, ενώ από την άλλη έχουν υιοθετήσει μία τόσο υπερπροστατευτική συμπεριφορά που εμποδίζει τη δημιουργία νέων διαδρομών.
ΤΟ ΠΡΟΠΥΡΓΙΟ ΤΗΣ ΝΕΟΤΗΤΑΣ
Κάποτε το απόλυτο κενό, ο παράδεισος και η κόλαση μαζί… Σήμερα η αργεντίνικη πρωτεύουσα του trekking ακούει στο όνομα El Chalten. Η πλειονότητα των Αργεντινών δεν γνωρίζει αυτό το μικρό χωριό της Παταγονίας, αφού μέχρι πρότινος δεν υπήρχε ούτε στο χάρτη, έτσι κι εμείς δεν έχουμε την απαίτηση να το γνωρίζετε. Το El Chalten ιδρύθηκε μόλις το 1983 στους πρόποδες του βουνού Fitz Roy. Το όνομά του άρχισε να εμφανίζεται στους χάρτες δειλά-δειλά από το 2000 κι έπειτα, όταν η άσφαλτος έφτασε εκεί για να στρωθεί στα μονοπάτια.
Φανταστείτε ότι, ενώ πριν από 20 χρόνια δεν υπήρχε ούτε ηλεκτρικό, ούτε δρόμοι, ούτε νοσοκομείο, στις μέρες μας το El Chalten είναι ένας αναπτυσσόμενος τουριστικός προορισμός στην καρδιά του Εθνικού Πάρκου Παγετώνων (Parque Nacional Los Glaciares).
Κατάμεστο από καταφύγια βουνού, μικρά και cosy εστιατόρια εκπληκτικής γαστρονομίας, αποτελεί ορμητήριο για τους λάτρεις της περιπέτειας, καθώς από εκεί ξεκινούν μονοπάτια πεζοπορίας και δραστηριότητες όπως rafting κλπ. Οι περισσότεροι επισκέπτες είναι αναρριχητές που σκαρφαλώνουν στις χιονοσκέπαστες πλαγιές του Fitz Roy. Εντυπωσιακό είναι ότι και οι 500 του κάτοικοι είναι νέοι στην ηλικία που απαρνήθηκαν τις πόλεις για να γευτούν τους καρπούς αυτής της τελευταίας γωνιάς της γης.
Πίσω από τα πελώρια γρανιτικά «τείχη» βρίσκονται τα διάσημα Southern Ice Caps, δηλαδή η δεύτερη μεγαλύτερη μάζα πάγου μετά την Ανταρκτική. Από αυτό τον αιώνιο πάγο προέρχεται ο παγετώνας Perito Moreno. Το γιγαντιαίο κομμάτι πάγου -257 τ.χλμ- βρίσκεται σε μόνιμη κίνηση και ολοένα μεγαλώνει παρά το γεγονός ότι οι περισσότεροι παγετώνες υποκύπτουν στις πιέσεις του φαινομένου του θερμοκηπίου και λιώνουν.
Ταξιδεύοντας προς τις Άνδεις, ο παγετώνας Perito Moreno με το γαλάζιο χρώμα, το θεαματικότερο αξιοθέατο του πάρκου των παγετώνων, εκβάλλει στη λίμνη Argentino. Λίμνες, ποτάμια, παγετώνες που κινούνται ατέρμονα στα νερά τους, παρασύρουν τον επισκέπτη σε ένα υδάτινο ταξίδι που ξεκινά από τις κορυφές των Άνδεων.
Σε απόσταση λίγων χιλιομέτρων από το Fitz Roy, μοιρασμένο ανάμεσα στις μεγάλες λίμνες και τον Παγετώνα Hielo Continental, το Cerro Norte παραμένει άγνωστο στην αλπική ιεραρχία της περιοχής. Το μεγαλύτερο ποσοστό των trekkers επικεντρώνει τη δραστηριότητά του σε δύο ή τρεις τοποθεσίες -El Chalten, Puerto Natales, Punta Arenas-, σύμβολα του παταγόνιου μεγαλείου.
Ωστόσο, το Cerro Norte είναι αυτό που προσφέρει μια «συμπυκνωμένη» γεύση Παταγονίας και τη δυνατότητα ενός trekking 4-5 ημερών σε μονοπάτια χαραγμένα μέσα σε ένα υπέροχο φυσικό κάδρο.
Η «ΑΡΕΝΑ» ΤΗΣ ΧΙΛΗΣ
Η Punta Arenas στο στενό του Μαγγελάνου είναι πόλη-σταθμός στην παταγόνια γη. Βάση για πλήθος επιστημόνων, εξερευνητών και γεωλόγων της Ανταρκτικής, διαθέτει ένα μεγάλο λιμάνι και πολύ καλές τουριστικές υποδομές, δυστυχώς όμως βρίσκεται κάτω ακριβώς από την τρύπα του όζοντος.
Παλιά αρχοντικά, δείγματα της ευρωπαϊκής αρχιτεκτονικής σμίγουν με ξύλινα πολύχρωμα σπίτια και ξενοδοχεία που υποδέχονται τους ταξιδιώτες. Από την κεντρική πλατεία Plaza de Armas δεν απουσιάζει τίποτα. Εστιατόρια, bar, ξενοδοχεία, μαγαζάκια με τουριστικά είδη και παλαιοπωλεία περικυκλώνουν την πλατεία, ενώ στο μικρό λιμάνι πλοιάρια και βάρκες κουνιούνται σαν καρυδότσουφλα στη φουσκωμένη θάλασσα.
Με ορμητήριο την Punta Arenas μπορείτε να επισκεφθείτε το Puerto Natales και το εθνικό πάρκο Torres del Paine της Χιλής, ένα από τα εντυπωσιακότερα του πλανήτη. Βρίσκεται ακριβώς εκεί που οι δυτικές Άνδεις κερδίζουν ύψος, φτάνουν τα 2.500 μέτρα περίπου και συναντούν τη Γη του Πυρός.
Χάρη στην ομορφιά της παρθένας φύσης και τα σημαντικά οικοσυστήματα με τα σπάνια είδη χλωρίδας και πανίδας, το πάρκο χαρακτηρίστηκε μνημείο Παγκόσμιας Φυσικής Κληρονομιάς από την UNESCO το 1978. Σπάνια είδη πουλιών και ζώων, αλεπούδες και άγριοι λαγοί θα σας δείξουν ένα άλλο πρόσωπο, τη χιλιανή όψη της Παταγονίας.
Αυτό όμως που πραγματικά εντυπωσιάζει είναι οι τέσσερις γρανιτένιοι όγκοι, όμοιοι με επιβλητικούς πύργους που ξεχωρίζουν στο απέραντο χιονισμένο τοπίο. Κόκκινοι στην πλειονότητά τους, με ένα συγκρότημα λείων ερυθρών βράχων με κατάμαυρες κορυφές, περιβάλλουν την παγετωνική λίμνη Nordenskjld. Εντός του πάρκου οι κατασκηνωτές και πεζοπόροι, στο πλαίσιο της διατήρησης του περιβάλλοντος, κινούνται μόνο πάνω σε προκαθορισμένα μονοπάτια και απαγορεύεται να βγουν εκτός πορείας ή εκτός κατασκήνωσης.
ΠΥΡ… ΒΟΥΝΟ ΚΑΙ ΘΑΛΑΣΣΑ
Γη του Πυρός. Και αυτό το νησί υπόκειται στις πιέσεις και τους εξαναγκασμούς Χιλής και Αργεντινής. Οι ελάχιστοι κάτοικοι είναι ψαράδες και αν μη τι άλλο, έχουν συνηθίσει στις απότομες εναλλαγές του καιρού εξαιτίας του υποπολικού κλίματος.
Αν οι ντόπιοι πρέπει να οφείλουν κάτι στους «κατακτητές» από την Ευρώπη, αυτό είναι οι νέες τεχνικές για να δαμάσουν τον πάγο, το χιόνι και γενικά τα στοιχεία της φύσης. Ξύλινες σανίδες και μπαστούνια μετενσαρκώθηκαν σε πέδιλα χιονοδρομίας κι έτσι προέκυψε το σκι, ενώ η Αργεντινή εξελίχθηκε στη διασημότερη χώρα του νοτίου ημισφαιρίου για τους απανταχού λάτρεις του λευκού αθλήματος. Ακόμα και στην Ushuaia, τη νοτιότερη πόλη του κόσμου που βρίσκεται στη Γη του Πυρός, υπάρχουν χειμερινά κέντρα για σκι και snowboard, καταστήματα ενοικίασης εξοπλισμού, εκπαιδευτές και διαδρομές trekking σε εκτάσεις… εξολοκλήρου παγωμένες.
Καθώς η αργεντίνικη πλευρά της Παταγονίας «ντύνεται» με ολοένα και πολυτελέστερα ξενοδοχεία, η Χιλή επιδιώκει την ανάπτυξη ενός δικτύου διαδρομών πεζοπορίας με σημείο αναχώρησης… την πατρίδα του Salvador Allende. Σε αυτά τα μακροπρόθεσμα σχέδια, τα δύο κράτη πρέπει να έχουν υπ’ όψιν ότι εδώ η φύση είναι εύθραστη και ότι οποιεσδήποτε κατασκευές δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να διαστρεβλώσουν τα αξιοθαύμαστα οικοσυστήματα.
Aκολουθήστε μας στo Google News
