Τα πιο παλιά σπίτια της πόλης χρονολογούνται από τον 17ο αιώνα, και έχουν να μας διηγηθούν υπέροχες ιστορίες με σπουδαίους πρωταγωνιστές.
Πότε κτίστηκε το πιο παλιό σπίτι της σύγχρονης Αθήνας; Ποιοι ήταν οι ένοικοί του; Πού έμενε ο άνθρωπος που σχεδίασε τα μισά νεοκλασικά της Αθήνας; Και πότε με το καλό θα μπορούμε να περιηγηθούμε στα δωμάτια και τις αυλές των πρώτων σπιτιών της πόλης; Οι απαντήσεις που ακολουθούν ενδέχεται να σας εκπλήξουν.
Το Αρχοντικό των Μπενιζέλων
Το παλαιότερο σωζόμενο σπίτι της Αθήνας βρίσκεται στο 96 της οδού Αδριανού, στην Πλάκα, και ανήκε στην αριστοκρατική οικογένεια του Αθηναίου άρχοντα Άγγελου Μπενιζέλου –κόρη του οποίου ήταν κάποια που αργότερα θα γινόταν γνωστή ως Αγία Φιλοθέη. Το σπίτι χρονολογείται από τον 16ο αιώνα, αλλά το μεγαλύτερο μέρος απ’ ό,τι βλέπουμε σήμερα είναι από τα τέλη του 17ου και τις αρχές του 18ου. Χαρακτηριστικό δείγμα οθωμανικής αρχιτεκτονικής, με χαγιάτι, εσωτερική αυλή και πηγάδι, το σπίτι αναστηλώνεται τα τελευταία χρόνια για να γίνει μουσείο.
Το Αρχοντικό Λογοθέτη
Στο 14Β της οδού Άρεως, στην Πλάκα, σώζονται η πύλη, η βρύση και ένα μικρό τμήμα της αυλής ενός κάποτε μεγαλοπρεπούς αρχοντικού, κτισμένου τον 17ο αιώνα. Ήταν το αρχοντικό του βρετανού πρόξενου Λογοθέτη και της οικογένειάς του, που φιλοξένησαν τον Τόμας Έλγιν όταν εκείνος επισκέφθηκε την Αθήνα. Εδώ πέρασαν τις τελευταίες τους νύχτες στην Αθήνα τα γλυπτά του Παρθενώνα, μέχρι να συσκευαστούν για να σταλθούν στη Βρετανία.
Ο Πύργος του Τσωρτς
Στη γωνία των οδών Σχολείου και Επιχάρμου, το χαρακτηριστικό τριώροφο πυργόσπιτο με την οχύρωση που το ξεχωρίζει από όλα τα κτίρια της Πλάκας, είναι ένα από τα ελάχιστα οθωμανικά κτίρια που επιβίωσαν μέχρι σήμερα. Κτισμένο τον 18ο αιώνα, χρησιμοποιήθηκε ως φυλάκιο από τους Οθωμανούς, πριν πωληθεί στον σκωτσέζο ιστορικό και φιλέλληνα Τζορτζ Φίνλεϋ το 1835. Εδώ έμεινε ο συμπολεμιστής του Φίνλεϋ, Richard Church, στρατηγός από την Ιρλανδία, πράγμα που έδωσε στο κτίριο το όνομα «πύργος του Τσωρτς». Με ένα άλλο όνομα, «Οικία Διαλισμά», το ιστορικό σπίτι έγινε ξανά διάσημο το 1928, ως θέμα του γνωστού ομώνυμου πίνακα του Γιάννη Τσαρούχη.
Η Οικία του Ερνέστου Τσίλλερ
Στοίχημα πως το έχετε προσπεράσει αμέτρητες φορές, χωρίς να του ρίξετε δεύτερη ματιά. Το εντυπωσιακό διώροφο νεοκλασικό στο 22 της οδού Μαυρομιχάλη το οποίο σχεδίασε για τον εαυτό του ο άνθρωπος που ταυτίστηκε όσο λίγοι άλλοι με την Αθήνα του 19ου αιώνα, χτίστηκε το 1882-85. Ξεχωρίζει για τις δύο πήλινες Ερμές τις οποίες σχεδίασε ο ίδιος ο Τσίλλερ, και κοσμούν τα ανοίγματα του επάνω ορόφου. Το κτίριο καταστράφηκε εν μέρει από την πυρκαγιά του 1977 (όταν ανήκε στην Εθνική Λυρική Σκηνή, η οποία το χρησιμοποιούσε ως βεστιάριο) και αργότερα λεηλατήθηκε από διαρρήκτες, οι οποίοι συνελήφθησαν. Σήμερα ανακαινίζεται αργά αλλά σταθερά, για να αποτελέσει παράρτημα του Βυζαντινού και Χριστιανικού Μουσείου.
Η Οικία Κλεάνθη-Σάουμπερτ
Γνωστό και ως Παλιό Πανεπιστήμιο, το καταπληκτικό κτίριο που στεγάζει σήμερα το Μουσείο Ιστορίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, στην οδό Θόλου στην Πλάκα, ήταν κάποτε το σπίτι των αρχιτεκτόνων Σταμάτη Κλεάνθη και Έντουαρντ Σάουμπερτ. Οι δύο αρχιτέκτονες που έφτιαξαν το πρώτο σχέδιο πόλης της νεοσύστατης τότε πρωτεύουσας του ελληνικού κράτους, αναστήλωσαν το σπίτι «από τα οθωμανικά του χαλάσματα» το 1831 και έμειναν εκεί ως το 1837. Η προηγούμενη ιστορία του σπιτιού δεν είναι γνωστή –το μόνο που ξέρουμε είναι πως οι δύο τους το αγόρασαν ερειπωμένο από την Τουρκάλα Σαντέ Χανούμ, ενώ η επικρατέστερη άποψη για τη χρονολόγησή του το ανάγει στον 17ο αιώνα, ίσως και παλαιότερα. Ο Κλεάνθης και ο Σάουμπερτ το νοίκιασαν στο ελληνικό δημόσιο το 1837, για να στεγαστεί εκεί το πρώτο ελληνικό πανεπιστήμιο, που λειτούργησε εδώ ως το 1842.
Το Μέγαρο Κυριακούλη Μαυρομιχάλη
Το πανέμορφο τριώροφο νεοκλασικό στη γωνία Αμαλίας και Ξενοφώντος, που στεγάζει σήμερα τα γραφεία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην Ελλάδα, κτίσθηκε το 1870 σε σχέδια του Θεόφιλου Χάνσεν, αρχιτέκτονα της Ακαδημίας και της Βιβλιοθήκης. Ανήκε αρχικά στον Κυριακούλη Μαυρομιχάλη, εγγονό του ομώνυμου ήρωα της Επανάστασης και πρωθυπουργό της Ελλάδας το 1909-10. Στέγασε την Ρωσική Πρεσβεία, το 1876-79, κι ήταν εδώ που ο πρέσβης Σαβούρωφ διοργάνωνε τις θρυλικές χοροεσπερίδες του, οι οποίες ξεπερνούσαν σε πολυτέλεια κάθε άλλη στην πόλη. Τα κουτσομπολιά της εποχής ήθελαν τη διαβίωση του Σαβούρωφ να κοστίζει όσο αυτή όλων των άλλων πρέσβεων μαζί. Ο Ρώσος Πρέσβης διέθετε τέσσερις άμαξες, και πολλά άλογα και σκυλιά στον κήπο του Μεγάρου του, τα οποία χάρισε λένε στους Αθηναίους όταν έφυγε για να αναλάβει τα νέα του καθήκοντα στο Βερολίνο.
Μέγαρο του Άντον Πρόκες Φον Όστεν
Στο 3 της οδού Φειδίου βρίσκεται η κατοικία του αυστριακού πρέσβη, την οποία ο Χανς Κρίστιαν Άντερσεν το 1841 περιγράφει ως απομονωμένη στην άκρη της πόλης, με θέα στην πλατιά ερημιά και τα ψηλά βουνά. Ήταν ένα από τα πρώτα μέγαρα που χτίστηκαν στην Αθήνα, την περίοδο 1836-37. Στέγασε αργότερα το Ελληνικό Ωδείο του Μανόλη Καλομοίρη. Σήμερα ανήκει στο Υπουργείο Πολιτισμού, και καταρρέει εγκαταλελειμμένο μέρα με τη μέρα.
Το Μέγαρο Ιλισίων
Το συγκρότημα που σήμερα στεγάζει το Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο (Βασιλίσσης Σοφίας 22), σχεδιάστηκε από τον Σταμάτη Κλεάνθη και κατασκευάστηκε την περίοδο 1840-48, έξω από την πόλη, κοντά στις όχθες του ποταμού Ιλισσού. Ήταν η κατοικία της αριστοκράτισσας Σοφίας Ντε Μπαρμουά Λεμπρέν –κι αν το όνομα δε σας λέει κάτι, είναι γιατί την ξέρετε ως Δούκισσα της Πλακεντίας– εκείνης που τόσους αθηναϊκούς αστικούς θρύλους τροφοδότησε με την εκκεντρική ζωή της.
Το Μέγαρο Σταθάτου
Στη γωνία Βασιλίσσης Σοφίας και Ηροδότου, το σημερινό Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης είναι, κατά την ταπεινή μας άποψη, ένα από τα ωραιότερα κτίρια της πόλης. Σχεδιάστηκε από τον «πολύ» Ερνέστο Τσίλλερ και κτίστηκε το 1895, ως κατοικία και έδρα των επιχειρήσεων του Ιθακήσιου εφοπλιστή και εμπόρου άνθρακα Όθωνα Σταθάτου. Παραχωρήθηκε από τους απογόνους του στο ελληνικό δημόσιο, και στέγασε διαδοχικά την βουλγαρική πρεσβεία, τη λέσχη αξιωματικών της Βρετανίας (η οποία το επίταξε το 1945), την καναδική πρεσβεία ως το 1970 και την πρεσβεία της Λιβύης. Το 1982 αγοράστηκε από την Κτηματική Εταιρεία του Δημοσίου, από την οποία το 1991 παραχωρήθηκε στο Ίδρυμα Γουλανδρή για να στεγάσει τη νέα πτέρυγα του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης.
Η Οικία Δεκόζη-Βούρου
Το πανέμορφο κτίριο της οδού Παπαρρηγοπούλου 7 που στεγάζει σήμερα το Μουσείο της Πόλεως των Αθηνών και το café του Black Duck στον υπέροχο κήπο του, ήταν ένα από τα πρώτα σπίτια που κτίστηκαν στην απελευθερωμένη Αθήνα, το 1833. Σχεδιάστηκε από τους γερμανούς αρχιτέκτονες G. Luders και J. Hoffer και αποτελεί ένα από τα πρώτα δείγματα λιτού κλασικισμού στην Ελλάδα. Το σπίτι ανήκε στον Χιώτη τραπεζίτη Σταμάτιο Δεκόζη Βούρο (1792-1881) και ήταν εδώ που φιλοξενήθηκαν ο Όθωνας και η Αμαλία από το 1837 ως το 1843, περιμένοντας να ολοκληρωθούν τα ανάκτορά τους –η σημερινή Βουλή.
Πηγή: www.athensmagazine.gr
Aκολουθήστε μας στo Google News
