Το νέο μουσείο της πιο γραφικής ηπειρώτικης πόλης αποκαλύπτει το κοινωνικοοικονομικό πλαίσιο στο οποίο αναπτύχθηκαν τα τοπικά εργαστήρια αργυροτεχνίας, καθώς και την ιδιαίτερη πολιτιστική ταυτότητα της περιοχής.
Τα γιαννιώτικα ασημικά και είδη λαϊκής τέχνης, πραγματικά αριστουργήματα, είναι γνωστά σε ολόκληρη την Ελλάδα και στο εξωτερικό.
Το κέλυφος των κτιρίων, κατασκευή της όψιμης τουρκοκρατίας, διαμορφώθηκε κατάλληλα και η μόνιμη έκθεση υπακούει στους κανόνες της σύγχρονης μουσειολογίας.
Δείτε το εντυπωσιακό βίντεο του Πολιτιστικού Ιδρύματος του Ομίλου Πειραιώς,σε σκηνοθεσία του καταξιωμένου σκηνοθέτη Τάσου Μπρισίμ, από το νέο μουσείο Αργυροτεχνίας, που βρίσκεται στο Κάστρο των Ιωαννίνων.
Σκηνοθεσία-Τάσος Μπρισίμ, Διεύθυνση φωτογραφίας-Μενέλαος Συκοβέλης, Οπερατέρ- Διονύσης Γκαραμέτσης, Steadicam-Γιάννης Κράνος, Μουσική- Δημήτρης Φριτζαλάς.
Πρόκειται για τεχνολογικό μουσείο, καθώς πραγματεύεται την τεχνολογία της αργυροχοΐας κατά την προβιομηχανική περίοδο, αλλά ταυτόχρονα και για περιφερειακό μουσείο, με την έννοια ότι εστιάζει στην ιστορία της αργυροχοΐας στην περιοχή της Ηπείρου. Χρονικά, η μόνιμη έκθεση του Μουσείου καλύπτει τη μεταβυζαντινή περίοδο από τον 15ο αιώνα και έπειτα, χωρίς να λείπουν και οι αναφορές σε ακόμα παλαιότερες εποχές.
Σκοπός του Μουσείου Αργυροτεχνίας είναι η διάσωση της γνώσης για την ηπειρώτικη αργυροτεχνία, η διάχυση πληροφοριών στο ευρύ κοινό σχετικά με την τεχνολογία της, καθώς και η σύνδεση αυτής της τεχνολογίας με τα κοινωνικά χαρακτηριστικά της εποχής στην οποία αναπτύχθηκε και άκμασε. Δίνοντας έμφαση στην περιοχή των Ιωαννίνων και της Ηπείρου, αναδεικνύονται τα κοινωνικά- οικονομικά συμφραζόμενα στα οποία αναπτύχθηκαν και εξελίχθηκαν τα τοπικά εργαστήρια αργυροτεχνίας, που επέδρασαν τόσο στην οικονομία όσο και στην πολιτισμική ταυτότητα της περιοχής.
Άποψη της μόνιμης έκθεσης, Εισαγωγή στην Ηπειρώτικη Αργυροτεχνία
Άποψη της μόνιμης έκθεσης, Τα μεταλλεία αργύρου
Στην είσοδο του Μουσείου, ο ήχος του σφυριού όπως δουλεύει για τη φιλοτέχνηση ενός αργυρού αντικειμένου, μεταφέρει νοερά τον επισκέπτη στο εργαστήρι του αργυροτεχνίτη. Αμέσως μετά, η χαρακτηριστική αργυρή κανδήλα «φωτίζει» ερωτήματα που βρίσκουν απάντηση καθώς αναπτύσσονται οι θεματικές ενότητες της έκθεσης. Ξεδιπλώνεται το χρονικό και τοπικό πλαίσιο της ηπειρώτικης αργυροτεχνίας, παρουσιάζεται η πρώτη ύλη, επεξηγούνται οι τρόποι επεξεργασίας και μεταποίησής της. Με τη βοήθεια ποικίλων εποπτικών μέσων, ο επισκέπτης ανακαλύπτει βασικές παραδοσιακές τεχνικές μορφοποίησης και διακόσμησης αργυρών αντικειμένων (σφυρηλάτηση, χύτευση, συρματερή, σαβάτι, ανάγλυφο), μαθαίνοντας για τα στάδια που περιλαμβάνει κάθε τεχνική μέχρι τη δημιουργία του τελικού προϊόντος. Παράλληλα, γίνεται ξεχωριστή αναφορά σε Ηπειρώτες τεχνίτες αλλά και σε παραγγελιοδότες, ενώ παρουσιάζεται και η ηπειρώτικη αργυροχοΐα και τεχνοτροπία κατά τη διάρκεια του 20ού αιώνα.
Άποψη της μόνιμης έκθεσης, Το άνοιγμα του φύλλου
Άποψη της μόνιμης έκθεσης, Η σφυρηλάτηση
Στο δεύτερο επίπεδο του προμαχώνα, η μόνιμη έκθεση περιλαμβάνει τη συλλογή χαρακτηριστικών έργων ηπειρώτικης αργυροχοΐας, με αντικείμενα από τον 18ο έως τον 20ό αιώνα. Ηπειρώτικα αργυρά κομψοτεχνήματα με περίτεχνες λεπτομέρειες, κοσμήματα, ασημικά του σπιτιού, προσωπικά είδη, όπλα και πολεμική εξάρτυση, είναι μερικά από τα αντικείμενα της συλλογής. Παράλληλα, ο επισκέπτης αντιλαμβάνεται τον χαρακτήρα και τον λειτουργικό ρόλο των αργυρών αντικειμένων αλλά και τη συμβολική ισχύ τους, καθώς τα έργα αργυροχρυσοχοΐας αποτελούν διαχρονικά σύμβολο κύρους, οικονομικής ευμάρειας και κοινωνικής καταξίωσης.
Άποψη της μόνιμης έκθεσης, Η εργασία του χρυσικού
Στο Μουσείο, εκτός από τη συλλογή των αργυρών αντικειμένων και το επεξηγηματικό οπτικοακουστικό υλικό που τη συνοδεύει, υπάρχει αναφορά στη σύγχρονη αργυροτεχνία με δείγματα από τη δουλειά αργυροχόων που δραστηριοποιούνται σήμερα στην ευρύτερη περιοχή, συνεχίζοντας μια παράδοση αιώνων.
Στην επιβλητική ατμόσφαιρα του Κάστρου, τα αντικείμενα της μόνιμης έκθεσης, οι πολυμεσικές εφαρμογές, το αρχειακό φωτογραφικό υλικό, οι οπτικοακουστικές παραγωγές, συνιστούν τα ποικίλα εκθεσιακά «εργαλεία» μέσω των οποίων ο επισκέπτης αντιλαμβάνεται τον ρόλο της αργυροτεχνίας στη διαμόρφωση της ταυτότητας της ευρύτερης περιοχής, αλλά και τη σημασία της για την παραγωγική ιστορία της χώρας μας.
Άποψη της μόνιμης έκθεσης, Συλλογή έργων Ηπειρώτικης Αργυροχρυσοχοΐας, 18ος- 20ός αιώνας
Η μόνιμη έκθεση διαρθρώνεται ως εξής:
Επίπεδο 1
Εισαγωγή στην ηπειρώτικη αργυροτεχνία
- Πού και πότε;
Τα κέντρα αργυροτεχνίας | Οι τεχνίτες | Τα έργα
- Από τι υλικό;
Τα μεταλλεία αργύρου | Η ανακύκλωση της πρώτης ύλης
- Πώς;
Το άνοιγμα του φύλλου | Η σφυρηλάτηση | Η χύτευση στο χώμα | Το εργαστήριο του αργυροχόου | Ένα γιαννιώτικο εργαστήριο του 20ού αιώνα | Το καμίνι στη μεταλλοτεχνία | Η συρματερή τεχνική | Η εργασία του χρυσικού | Το σαβάτι | Το ανάγλυφο
- Για ποιον;
Οι πελάτες | Η Εκκλησία ως παραγγελιοδότης
- Από ποιον;
Οι τεχνίτες τον 19ο αιώνα | Οι τεχνίτες τον 20ό αιώνα
Επίπεδο 2
- Συλλογή έργων ηπειρώτικης αργυροχρυσοχοΐας, 18ος-20ός αιώνας
- Η σημασία του αργυρού αντικειμένου
- Η σύγχρονη παραγωγή
- Το μνημείο
Το μνημείο και η εποχή του | Η αποκατάσταση | Η απόδοση νέας χρήσης
Το Μουσείο Αργυροτεχνίας διαθέτει, επίσης, αίθουσα πολλαπλών χρήσεων, καθώς και χώρο για την υλοποίηση εκπαιδευτικών παιχνιδιών και προγραμμάτων. Στόχος του είναι να διασυνδεθεί στενά με την τοπική κοινωνία, μεταξύ άλλων και μέσω ποικίλων εκπαιδευτικών και πολιτιστικών δράσεων για τους κατοίκους της ευρύτερης περιοχής αλλά και τους επισκέπτες του.
Χώρος εκπαιδευτικών παιχνιδιών
Αίθουσα πολλαπλών χρήσεων