Κρήτη αφιέρωμα: 13 πανέμορφα χωριά που πρέπει να επισκεφθείτε (Photos)

Αρχάνες, Ηράκλειο

Η φήμη των Αρχανών έχει φτάσει σε όλη την Ευρώπη και όχι άδικα. Στην είσοδό τους το επιβλητικό νεοκλασικό που στεγάζει το Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης και λίγο πιο κάτω η ολόλευκη εκκλησία της Παναγίας. Το χωριό-πρότυπο είναι γεμάτο ατμοσφαιρικές γειτονιές με τα καλοσυντηρημένα σπίτια, βαμμένα σε χαρούμενα χρώματα. Σε κάθε βήμα ο επισκέπτης μαθαίνει όλο και περισσότερα για τις Αρχάνες. Γι’αυτό έχουν φροντίσει οι ντόπιοι: το Λαογραφικό Μουσείο, το Αρχαιολογικό Μουσείο, το εργαστήριο γλυπτικής, το Μουσείο Κρητικής Ιστορίας και Παράδοσης λίγο πιο έξω. Στις Άνω Αρχάνες, στην Τουρκογειτονιά, στην αναπαλαιωμένη Φάμπρικα Ελένη θα μάθετε τα πάντα για τον παραδοσιακό τρόπο παραγωγής ελαιόλαδου. Οι αυλές των σπιτιών αποτελούν από μόνες τους λόγο για να επισκεφτεί κανείς το χωριό. Μεγάλες κι ολάνθιστες, μοιάζουν με όαση. Όλο το χωριό έχει μια αύρα διαφορετική από όλα τα άλλα κρητικά χωριά κι αυτό χάρη στους απέραντους αμπελώνες που κυκλώνουν το χωριό και στις δροσερές πηγές και τα υπόγεια νερά που διασχίζουν τα πέτρινα καλντερίμια και την πλατεία. Και πάντα οι ανοιχτόκαρδοι αρχανιώτες επιμένουν να κεράσουν τους επισκέπτες καπρικό (χοιρινό-λουκούμι στον ξυλόφουρνο) και μετά απαραίτητα πρόποση με ρακή στις χαρές που θα έρθουν.

Χουδέτσι, Ηράκλειο

Είναι περίεργο πώς αυτό το μικρό χωριό στα ορεινά του Ηρακλείου βγάζει τόση ενέργεια. Ίσως είναι οι νέοι που το γεμίζουν τα καλοκαίρια με τις φωνές τους. Ίσως πάλι είναι οι ντόπιοι που πειραματίζονται συνεχώς με ήχους και δεν χάνουν την ευκαιρία να στήσουν το επόμενο αυτοσχέδιο γλέντι στην πλατεία με τα δάχτυλά τους να χορεύουν επιδέξια πάνω στις χορδές της λύρας. Αυτόν τον τόπο, που λατρεύει την ρίμα, επέλεξαν ως παραθεριστικό θέρετρο το πρώτο μισό του 20ου αιώνα οι ευκατάστατοι Ηρακλειώτες, τον ίδιο τόπο επέλεξε πριν 35 χρόνια και ο πολυταξιδεμένος Ιρλανδός καλλιτέχνης Ross Daly. Αφού γύρισε όλο τον κόσμο βρήκε στο Χουδέτσι το δικό του μουσικό καταφύγιο και έστησε τον ”Λαβύρινθο”, το μουσικό του εργαστήριο. Νιώστε την ενέργεια του χωριού περπατώντας ανάμεσα στα ανέπαφα αρχοντικά με το δροσερό αεράκι που κατεβάζει η ρεματιά από το μοναστήρι της Σπηλιώτισσας να προκαλεί ένα γλυκό ρίγος.

Ζαρός, Ηράκλειο

Στέκει για πάνω από 400 χρόνια και δεν υπάρχει άλλος σε ολόκληρη την Κρήτη. “Είναι μοναχοπαίδι”, έλεγε με περηφάνια ο κυρ Μιχάλης, ο τελευταίος μυλωνάς του νησιού. Για δεκαετίες άλεθε το κριθάρι και το σιτάρι των συγχωριανών του για να δώσει αλεύρι για το ψωμί. Ακόμα και από το Ρέθυμνο έρχονταν για το αλεύρι του. Έφυγε από την ζωή λίγο πριν πατήσει τα 100 ο κυρ Μιχάλης αλλά άφησε πίσω του έναν νερόμυλο-κόσμημα. Έναν από τους πολλούς που λειτουργούσαν κάποτε στο χωριό χάρη στα άφθονα νερά. Τόπος ευλογημένος στους πρόποδες του Ψηλορείτη. Εύφορα κτήματα και περιβόλια, με αδιαμφισβήτητη πρωταγωνίστρια την τεχνητή λίμνη, γεμάτη πέστροφες. Κι από πάνω καθρεφτίζονται τα επιβλητικά βράχια του Ψηλορείτη.

Άνω & Κάτω Ασίτες, Ηράκλειο

Αμπελώνες, ελαιώνες και πάλι αμπελώνες. Αυτή είναι η διαδρομή μέχρι να φτάσει κανείς στους ανατολικούς πρόποδες του Ψηλορείτη. Εκεί βρίσκονται σκαρφαλωμένα σε υψόμετρο 450 μέτρων δύο από τα πιο παραδοσιακά χωριά ολόκληρου του νομού. Σήμερα επικρατεί κινητικότητα. Παρέες νεαρών ντυμένοι στα κίτρινα και πράσινα κατευθύνονται προς το γήπεδο. ”Τα χρώματα της Βραζιλίας”, λέει γελώντας ο Μηνάς, ένθερμος υποστηρικτής της τοπικής ομάδας. Από το 1990 οι Άνω και Κάτω Ασίτες ένωσαν τις δυνάμεις τους και ίδρυσαν την Ένωση Ασιτών, το ποδοσφαιρικό καμάρι της περιοχής. Το άλλο καμάρι της περιοχής είναι η Μονή του Αγίου Γεωργίου Γοργολαΐνη. Είναι από τις αρχαιότερες στην Κρήτη αφού υπάρχει τουλάχιστον από τον 13ο αιώνα. Στην αυλή της υπάρχουν δύο ”θαύματα” της φύσης: ένας πλάτανος και ένα κυπαρίσσι που έχουν κριθεί διατηρητέα. Διατηρητέα είναι η πελώρια δρυς στη θέση ”Μαστραχά”, εκεί όπου σκοτώθηκε ηρωικά ο Φραγκιός Μαστραχάς αγωνιζόμενος σε μάχη του 1868. Τον αγαπάνε τον τόπο τους οι ασιτιανοί. Έχουν πολιτιστικό σύλλογο, βιβλιοθήκη και λαογραφικό μουσείο και μοιάζουν να έχουν βάλει σκοπό της ζωής τους να τον αγαπήσεις κι εσύ. Γι’αυτό μην αρνηθείς να καθίσεις μαζί τους στο καφενείο και παρέα με ρακές να μάθεις για τα σπήλαια, τις εκκλησίες, τα έθιμα και τον εγκαταλειμμένο οικισμό της Νίσης.

Βάμος, Χανιά

Ταξίδι στο Βάμο σημαίνει φυγή στο πιο ανόθευτο κομμάτι της Κρήτης, αυτό που σέβεται την ιστορία της, τα σπίτια και τα αρχοντικά της, αφουγκράζεται τη φύση και κρατά αναλλοίωτη την παράδοση. Σημαίνει συνάντηση με ανθρώπους αγέρωχους και απρόβλεπτους, που κάποιος αόρατος μαγνήτης κρατάει στον τόπο τους. Ελαιώνες και οπωρώνες δημιουργούν ένα σκηνικό Τοσκάνης, και τριγύρω αγροτόσπιτα φτιαγμένα από πέτρα, χώμα και ξύλο. Οι ντόπιοι θα σε υποδεχτούν σαν να σε ήξεραν από πάντα. Καθώς περπατάς στην παλιά γειτονιά με τα πέτρινα σοκάκια, τις μυστικές γωνιές και τα υπέροχα αναπαλαιωμένα αποκωρονιώτικα σπίτια, θα σε τραβήξουν να σε κεράσουν ρακή κι ένα κομμάτι εξαιρετικό απάκι, έτσι για τον μεζέ. Συνοδοιπόροι στο ταξίδι αυτό, άνθρωποι απ΄ όλο τον κόσμο, Άγγλοι, Αμερικανοί και Ιάπωνες. Μια ιδιόρρυθμη ”κάστα” μυημένων στην απόδραση προς το όνειρο. Γυρνούν ξανά και ξανά στον Βάμο για να αναγεννηθούν στη φύση, περπατώντας στα άπειρα μονοπάτια που οργώνουν την περιοχή, διασχίζοντας κατάφυτα ρέματα και απόμερα ξωκλήσια. Για να μάθουν πώς παρασκευάζεται η γραβιέρα, η μυζήθρα και ο ανθότυρος και να φορέσουν την ποδιά για να φτιάξουν καλιτσούνια και ντολμαδάκια. Για να δουν το φεγγάρι να βγαίνει πάνω από τα Λευκά Όρη πίνοντας Μαρουβά και ακούγοντας μαντινάδες για ανεκπλήρωτες αγάπες.

Χώρα Σφακίων, Χανιά

Από τα Χανιά ως τα Σφακιά είναι περίπου 90 λεπτά. Τόσο κάνει για να βγει κανείς από το Αιγαίο στο Λιβυκό, ακολουθώντας το δρόμο που περνάει μέσα απ’ το κρητικό ”φαρ ουέστ”. Ανάμεσα στις στροφές ξεφυτρώνουν μαγαζάκια, ταβέρνες, αναψυκτήρια και κάπου κάπου ένα ξενοδοχείο. Πίσω από τα άγρια βουνά, εμφανίζεται σαν προέκταση των φαραγγιών το Λιβυκό πέλαγος. Το τοπίο είναι καθηλωτικό, σχεδόν τρομακτικό. Η Χώρα είναι η έδρα του δήμου Σφακίων, του πιο αραιοκατοικημένου δήμου της Ελλάδας. Μια δυσπρόσιτη και τραχιά περιοχή που περιβάλλεται από τις απόκρημνες πλαγιές των Λευκών Ορέων και τα πολυάριθμα φαράγγια που σχηματίζονται σ’αυτές. Το χωριό είναι χτισμένο σχεδόν στην κατάληξη του φαραγγιού του Ίμπρου κι έχει δύο λιμανάκια όπου δένουν τα καραβάκια για την Αγία Ρουμέλη, το Λουτρό και το νησί της Γαύδου. Σε τούτο τον τόπο θα βρεις περήφανους Σφακιανούς που δεν παραδόθηκαν ποτέ στους κατακτητές, που αψήφισαν το θάνατο και πρωτοστάτησαν σε αμέτρητες εξεγέρσεις κατά των Τούρκων. Είναι ένας τόπος γεμάτος περηφάνια, αγάπη για την Κρήτη και δέος για την ομορφιά που δεν τιθασεύεται.

Λουτρό Σφακίων, Χανιά

Δεκαπέντε λεπτά. Τόσο θα χρειαστεί το καραβάκι για να σας μεταφέρει από τη Χώρα Σφακίων στο μικροσκοπικό χωριό. Στο στριμωγμένο ανάμεσα στα βράχια οικισμό, νιώθει κανείς πως ανακάλυψε τον τελευταίο καλοκαιρινό παράδεισο της νότιας Κρήτης. Απομονωμένος, γαλήνιος, με ένα μπαράκι, μαγαζάκια και δωμάτια μετρημένα στα δάχτυλα. Εδώ δεν υπάρχουν δρόμοι που να οδηγούν στο Λουτρό ή μακριά από αυτό. Και πάντα υπάρχει ο κίνδυνος να σε μαγέψει εκείνη η πανσέληνος που βάψει ολόκληρο τον κόλπο ασημένιο. Είναι η στιγμή που η επιστροφή στον πολιτισμό μοιάζει με εμπειρία που δεν θα θες να ξαναζήσεις.

Ανώγεια, Ρέθυμνο

”Τα Ανώγεια βρίσκονται πάνω σε κορυφή βουνού γιατί τους αρέσει να φαίνονται. Είναι το τελευταίο χωριό που συναντάς ανεβαίνοντας στον ουρανό από τον Ψηλορείτη. Τα μητάτα είναι τα σπίτια των βοσκών, σαν πέτρινες μήτρες, με την τεχνική της υστερομινωικής εποχής. Στα Ανώγεια οι γυναίκες έχουν ονομαστά μπαλκόνια με λουλούδια. Στα υφαντά τους στα εργαστήρια κυριαρχούσε ο κόκκινος κάμπος. Οι χώροι όπου γίνονταν οι γάμοι και τα γλέντια: στο Περαχώρι, στην Καβαλλαρία, στο Μεϊντάνι. Όλες οι πλατείες έχουν γύρω γύρω καφενεία. Στην ουσία είναι αξονικοί τομογράφοι. Όταν κάποιος περάσει από τη μέση της πλατείας, ακτινογραφείται από τους θαμώνες. Ο σαρκασμός και ο αυτοσαρκασμός είναι στοιχεία της καθημερινότητας. Αν είσαι ξένος και επισκεφτείς τα Ανώγεια, όταν σε κεράσουν (και θα σε κεράσουν), να ανταποδώσεις το κέρασμα και θα σου ανοίξουν την καρδιά τους”. Έτσι περιγράφει ο Λουδοβίκος των Ανωγείων την πατρίδα του και μόνο αν την επισκεφτείτε θα μπορέσετε να καταλάβετε γιατί διαφέρει από κάθε άλλο χωριό της Κρήτης.

Μαργαρίτες, Ρέθυμνο

Θα σας το συστήσουν ως το χωριό των πιθαράδων, αφού οι Μαργαρίτες έχουν παράδοση στην αγγειοπλαστική. Τριγυρνώντας στα σοκάκια βλέπεις τις μεγάλες γλάστρες από πηλό έξω από τις πόρτες και τους λιγοστούς τουρίστες να μπαίνουν στα κεραμοποιεία. Τα λουλούδια κατακλύζουν τις αυλές, το βράδυ το αεράκι είναι δροσερό, η ρακή παγωμένη και η ζωή απλή και ωραία. Σκαρφαλωμένες σε υψόμετρο 300 μέτρων, στους βόρειους πρόποδες του Ψηλορείτη, οι Μαργαρίτες απέχουν 27 χιλιόμετρα από το Ρέθυμνο. Αρχαία μοναστήρια, πύργοι, μονοπάτια, ξωκλήσια κρυμμένα σε σπηλιές και φαράγγια και μια εύφορη κοιλάδα που απλώνεται μπροστά από το χωριό συνθέτουν το σκηνικό του γραφικού χωριού.

Πλακιάς, Ρέθυμνο

Τίποτα δεν θυμίζει το σκηνικό που αντίκριζαν εδώ οι ελάχιστοι, εναλλακτικοί ταξιδιώτες που έφταναν στο νότο του Ρεθύμνου πριν λίγες δεκαετίες: δέκα σπιτάκια όλα κι όλα και μια χούφτα φιλόξενοι κάτοικοι. Μετά τη δεκαετία του ’70, ο Πλακιάς μεγάλωσε, απέκτησε περισσότερα σπίτια που αγκαλιάζουν τον μεγάλο κόλπο που έχει σχήμα μισοφέγγαρου, ξενοδοχεία, ενοικιαζόμενα, ταβερνάκια αλλά και πολλούς καλοκαιρινούς επισκέπτες που λατρεύουν τις παραλίες της και αλλά και την πεζοπορία.

Τριόπετρα, Ρέθυμνο

Γύρω μας τα γνώριμα, άναρχα βουνά της Κρήτης. Μόλις τρία χιλιόμετρα απ’ την περιοχή του Άγιου Παύλου είναι τα Ακούμια, ένα χωριό που ξεκινά από το ύψος του κεντρικού δρόμου και κατεβαίνει ως την παραλία της Ακουμιανής Γυαλιάς, δηλαδή της Τριόπετρας. Στεκόμαστε στην άκρη στον Άγιο Παύλο και αγναντεύουμε την παραλία της Τριόπετρας. Τρεις τεράστιες, λείες πέτρες στη μια άκρη της χάρισαν το όνομά της. Εκεί το τοπίο είναι τελείως διαφορετικό. Η παραλία είναι τεράστια σε μήκος με μαγαζάκια και καταλύματα μετρημένα στα δάχτυλα. Ήρθαμε εδώ για να βιώσουμε την απόλυτη ελευθερία, για να νιώσουμε την αλμύρα του Λιβυκού πελάγους στα χείλη και να χαμογελάσουμε.

Μακρύγιαλος, Λασίθι

Το ψαροχώρι βρίσκεται 25 χλμ από την Ιεράπετρα. Μέχρι τη δεκαετία του ’70, ο τότε μικρό παραθαλάσσιος οικισμός αποτελούσε μια φτωχή και παραμελημένη περιοχή στη νότια Κρήτη με λίγες αποθήκες κτισμένες στη άκρη της θάλασσας, στις οποίες οι ντόπιοι κάτοικοι (που εκείνη την εποχή κατοικούσαν στα γύρω βουνά) αποθήκευαν προς εξαγωγή διάφορα προϊόντα όπως λάδι, σουλτανίνα, χαρούπια, σιτηρά και οικόσιτα ζώα. Από το 1980, όμως, αυτό το ακατέργαστο παραθαλάσσιο κομμάτι στο Λιβυκό πέλαγος παίρνει γλυκιά εκδίκηση και έχει μετατραπεί στον αγαπημένο προορισμό για τους λάτρεις τις ανεπιτήδευτης ομορφιάς. Οι μυημένοι γνωρίζουν πως τα ήρεμα νερά της αμμουδερής παραλίας του οικισμού είναι πολύ ζεστά ακόμη και στα τέλη Οκτωβρίου.

Κουτσουνάρι, Λασίθι

Γραφικός οικισμός, μόλις 9 χλμ από την Ιεράπετρα. Ξεχωρίζει η μεγάλη αμμουδερή παραλία του που διαθέτει οργανωμένα αλλά και πιο ήσυχα σημεία. Το πανέμορφο χωριουδάκι είναι αρκετά ανεπτυγμένο τουριστικά ενώ μεγάλο του ατού είναι η κοντινή του απόσταση από την Ιεράπετρα. Εδώ, θα έρθετε για να ζήσετε ήσυχες διακοπές χωρίς να σας λείψει καμία από τις ανέσεις.

Πηγή: ladylike.gr