Υπάρχει ένα πάρα πολύ ωραίο ψηλοτάβανο διαμέρισμα, ακριβώς απέναντι από τα Harrods του Λονδίνου, με τρία υπνοδωμάτια και μια ευρύχωρη κουζίνα με άσπρο ξύλο. Δεν είναι φτηνό, κοστίζει 7,25 εκατ. λίρες, αλλά είναι πολύ φθηνότερο από όσο ήταν πέρσι.
Το διαμέρισμα μπήκε για πώληση για πρώτη φορά την 1η Μαρτίου του 2016 με τιμή 8,25 εκατ. ευρώ. Τον Ιούλιο, περίπου τρεις εβδομάδες μετά το δημοψήφισμα για το Brexit, η τιμή του μειώθηκε. Μετά μειώθηκε ξανά τον Δεκέμβρη. Σήμερα είναι διαθέσιμο για περίπου 12% ή 1 εκατ. λίρες λιγότερα από την αρχική του τιμή.
«Η μείωση της τιμής ήταν θεωρώ μια αντίδραση –ίσως λίγο καθυστερημένη- στο Brexit», σημειώνει ο Χάρι Μπέρι, μεσίτης που έχει αναλάβει το ακίνητο. Στο κάτω κάτω της γραφής, όμως, λέει ότι η μείωση της τιμής είναι αποτέλεσμα της πορείας που έχει πάρει η αγορά.
Σε όλο το κεντρικό Λονδίνο, οι κατοικίες υψηλής ποιότητας γίνονται ολοένα και φθηνότερες. Οι τιμές πώλησης μειώθηκαν κατά 6,3% κατά το 11μήνο μέχρι τον Δεκέμβριο του 2016, σύμφωνα με την Knight Frank. Σε πολλές περιοχές η πτώση ήταν ακόμα μεγαλύτερη.
Αυτή η τάση φαίνεται πως περνάει και στους πωλητές. Μια γρήγορη ματιά στην ιστοσελίδα ακινήτων Zoopla δείχνει ότι μειώσεις τιμών της τάξης του 15% με 20% σε λονδρέζικα σπίτια αξίας άνω των 1 εκατ. λιρών δεν είναι κάτι ασυνήθιστο. Σύμφωνα με το τμήμα ερευνών της σελίδας, οι τιμές σε περισσότερο από το ένα τρίτο των σπιτιών στο Κένσιγκτον και στο Τσέλσι που βρίσκονται προς πώληση μειώθηκαν κατά μέσο όρο κατά 7,97%.
«Βλέπουμε μειώσεις τιμών στο σύνολο της αγοράς», σχολιάζει ο Τομ Μπιλ, επικεφαλής ερευνών για το Λονδίνο της Knight Frank. «Αν κοιτάξουμε την αγορά για σπίτια αξίας άνω των 5 εκατ. λιρών, βρίσκουμε πολλούς πωλητές σε αναμονή για μεγάλο χρονικό διάστημα. Καταλαβαίνουν ότι το τοπίο έχει αλλάξει ριζικά».
Ο Μπιλ θεωρεί ότι η στασιμότητα οφείλεται στους αυξημένους φόρους που επιβλήθηκαν στις αγοραπωλησίες τον Δεκέμβριο του 2014 αλλά και στον επιπλέον φόρο που επιβλήθηκε στις δευτερεύουσες κατοικίες τον Απρίλιο του 2016. Αν μη τι άλλο, η ψήφος για το Brexit έχει ανακινήσει το ενδιαφέρον, αναφέρει ο Μπιλ. Μετά από την ανακοίνωση του αποτελέσματος του δημοψηφίσματος και αφού η βρετανική λίρα έπεσε στα χαμηλότερα της επίπεδα έναντι του δολαρίου για τα τελευταία 31 χρόνια, η αγοραστική δύναμη όσων διέθεταν δολάρια στις τσέπες τους αυξήθηκε γρήγορα.
Αν σε αυτό προστεθεί και η πτώση των τιμών των ακινήτων του Λονδίνου από μόνη της τότε μιλάμε για μεγάλες εκπτώσεις. Η Knight Frank εκτιμά ότι η συνολική μείωση του τιμήματος μεταξύ Δεκεμβρίου 2015 και Δεκεμβρίου 2016 για αγορές σε δολάρια έφτασε το 22%. Αυτό φαίνεται και από το διαμέρισμα απέναντι από τα Harrods. Αν το είχε αγοράσει κάποιος την ημέρα που βγήκε προς πώληση και πλήρωνε σε δολάρια τότε θα έπρεπε να ξοδέψει 11,5 εκατ. δολάρια. Στις 23 Ιανουαρίου του 2017 ο ίδιος άνθρωπος θα έπρεπε να ξοδέψει 8,99 εκατ. δολάρια, δηλαδή 2,5 εκατ. δολάρια λιγότερα. Ένα αγοραστής σε ευρώ θα γλύτωνε 2,16 εκατ. ευρώ.
«Οι διακυμάνσεις στην αγορά συναλλάγματος έχουν μεγάλες επιπτώσεις στην αγορά μας», αναφέρει ο Τσάρλι Γουίλις της εταιρείας Strutt & Parker. «Σε ορισμένες περιπτώσεις, ένα σπίτι μπορεί ναι είναι και κατά 20% με 25% φθηνότερο από πέρσι». Οι διεθνείς αγοραστές είχαν απομακρυνθεί από την αγορά του Λονδίνου τα τελευταία χρόνια λόγω των αυξήσεων στη φορολογία, σημειώνει ο ίδιος, αλλά πολλά γραφεία της Strutt & Parker στο κεντρικό Λονδίνο ανέφεραν ότι οι τελευταίοι μήνες της προηγούμενης χρονιάς ήταν καλύτεροι, κυρίως λόγω ξένων επενδυτών.
Αρκετοί επενδυτές τηρούν στάση αναμονής. «Κάποιοι παρακολουθούν (τις ισοτιμίες) και περιμένουν η στερλίνα να πιάσει πάτο πριν αγοράσουν», αναφέρει ο Μπιλ. «Αυτό μου φαίνεται ως μια στρατηγική υψηλού ρίσκου, λόγω της μεγάλης μεταβλητότητας που βλέπουμε παγκοσμίως».
Η μεταβλητότητα υπάρχει. Για πρώτη φορά στην πενταετή ιστορία του, ο δείκτης Global Luxury Residential Property που μετρά τις τιμές πολυτελών κατοικιών ανά τον κόσμο, μειώθηκε κατά 2,45% το 2016. Σύμφωνα με την εταιρεία Wealth-X που χειρίζεται τον δείκτη, οι λόγοι για αυτή την μείωση είναι πολλοί και διαφορετικοί: Η αυξημένη φορολογία, η πτώση των τιμών του πετρελαίου, η επιβράδυνση της κινεζικής οικονομίας, οι κυρώσεις στη Ρωσία, η διεθνής τρομοκρατία, το Brexit και η εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ.
Με τον παγκόσμιο δείκτη να υποχωρεί η Wealth-X επιλέγει το Λονδίνο ως την πιο ελκυστική πόλη για την αγορά πολυτελούς κατοικίας, παρά το γεγονός ότι διαθέτει τις πιο ακριβές κατοικίες ανάμεσα στις πόλεις που εξετάζει η εταιρεία.
Ακόμη και την μεγάλη πτώση των τιμών και τις πολύ ευνοϊκές για τους ξένους αγοραστές ισοτιμίες της στερλίνας, κάποιες πολυτελείς κατοικίες στο Μπάτερσι πωλούνται προς 13.000 λίρες το τετραγωνικό μέτρο. Με την ίδια τιμή μπορεί κάποιος να αγοράσει ένα ιστορικό διαμέρισμα με θέα το Ντουόμο της Φλωρεντίας ή ένα καινούργιο διαμέρισμα στην παραλία του Μαϊάμι.
Ένα σημαντικό ερώτημα είναι το κατά πόσο οι τιμές στο Λονδίνο μπορούν να πέσουν και άλλο, ειδικά με την ενεργοποίηση του Άρθρου 50 και του Brexit. Ο Λούσιαν Κουκ, επικεφαλής ερευνών κατοικίας της εταιρείας Savills θεωρεί ότι δεν θα υπάρξουν μεγάλες ανατιμήσεις ή υποτιμήσεις. Με δεδομένο ότι θα αποφύγουμε κάποιο ξαφνικό σοκ, η αγορά έχει αρχίσει να βρίσκει τα κανονικά της επίπεδα, αναφέρει.