Πώς ξεκίνησε η μετανάστευσή τους , Ο ερχομός τους στη Βυζαντινή αυτοκρατορία ,Ο διασκορπισμός τους στην υπόλοιπη Ευρώπη –
Οι Ρομά στην Ελλάδα – Οι αντιλήψεις και οι απόψεις για τους Ρομά τους περασμένους αιώνες…
Η καταγωγή των Ρομά
Κατά το παρελθόν, υπήρχε η θεωρία ότι οι Ρομά είχαν περίεργη καταγωγή. Τις πρώτες ομάδες που έφτασαν στην Κεντρική και Δυτική Ευρώπη τον 15ο και 16ο αιώνα, τις αποκαλούσαν «Βοημούς», «Γύφτους» και ”Σαρακηνούς”
Παράλληλα, άρχισαν να κυκλοφορούν οι πιο παράδοξες θεωρίες με την καταγωγή τους. Θεωρούνταν απόγονοι του Νώε ή του γιου του Χαμ, είτε των ιερέων της αιγυπτιακής θεάς Ίσιδας, είτε ακόμα και ότι ήταν οι επιζώντες από το βυθισμένο βασίλειο της Ατλαντίδας. Το γεγονός ότι οι Ρομά δεν αποτέλεσαν ποτέ ένα έθνος συνδεδεμένο με κοινή γραπτή παράδοση, επέτεινε το μυστήριο αυτό.
Η απάντηση στο ερώτημα από πού έρχονται τελικά οι Ρομά, προέκυψε από τη μελέτη της γλώσσας τους (ρομανί). Ήδη από τον 18ο αιώνα, ερευνητές όπως ο Άγγλος William Marsden, βρήκαν τη συγγένεια που υπάρχει ανάμεσα στη γλώσσα αυτή και ινδικές διαλέκτους, όπως οι γλωσσικές μορφές Χίντι και Παντζαμπί.
Ο Donald Kenrick, στο βιβλίο του «Τσιγγάνοι: από τις Ινδίες στη Μεσόγειο», γράφει ότι οι Ρομά μετανάστευσαν από την Ινδία προς τη Δύση, μέσα από την Περσία όπου τέλεσαν μεικτούς γάμους και συγχρωτίστηκαν με τους Πέρσες, δημιουργώντας ένα λαό που ονομάστηκε dom ή rom. Αργότερα πολλοί από αυτούς μετανάστευσαν στην Ευρώπη. Απόγονοί τους, είναι οι σύγχρονοι Ρομά. Ο σάχης της Περσίας Αρδασίρ, που βασίλεψε από το 224 ως το 241, κατέκτησε τη βόρεια Ινδία, την περιοχή του σημερινού Πακιστάν και την ενσωμάτωσε στο κράτος του.
Έτσι, πολλοί Ινδοί πήγαν στην Περσία, περνώντας από τη Μέση Ανατολή, για να εργαστούν. Υπήρχαν αγρότες, βοσκοί, μισθοφόροι, μουσικοί, ακόμα και έμποροι και λογιστές!
Στο διάστημα από το 241 ως το 272, ο Σαπούρ Α’, προσέλαβε εργάτες από την Καμπούλ για να εργαστούν στο φράγμα του Σούστερ.
Μεταξύ 420 και 438, ο Μπάχραμ Γουρ, σάχης της Περσίας, έφερε μουσικούς και χορευτές από την Ινδία στην Περσία. Οι Άραβες, μετά την κατάκτηση της Περσίας, έφτασαν στην Ινδία. Τους κατοίκους της χώρας, τους ονόμασαν «Zott». Αυτό έγινε γύρω στο 642. Σύντομα, οι Άραβες έφεραν ένα μεγάλο αριθμό Ινδών στη Μέση Ανατολή και τους εγκατέστησαν, με τη βία, στη βαλτώδη περιοχή στις όχθες του Τίγρη δίνοντάς τους πολλά βουβάλια.
Η πιο ανατριχιαστική κοιλάδα του κόσμου βρίσκεται στη γαλλική Βρετάννη (Photos)
Οι Zott, εξεγέρθηκαν εναντίον των Αράβων, ωστόσο μετά από 14 χρόνια σχετικής ανεξαρτησίας ηττήθηκαν από τους Άραβες και 27.000 αιχμαλωτίστηκαν.
Αφού για τρεις μέρες τους περιέφεραν στους δρόμους της Βαγδάτης, κάτω από τις ιαχές ενός πλήθους Αράβων που παραληρούσε, τους εγκατέστησαν σε δύο πόλεις στα βορειοανατολικά ,τη Χαϊνεκίν και την Αϊνζαρβό (834).
Η Αϊνζαρβό (Αϊντάμπ), βρισκόταν στα σύνορα της αραβικής και της βυζαντινής αυτοκρατορίας. Οι Zott, λόγω της στρατιωτικής τους εμπειρίας, υποχρεώθηκαν από τους Άραβες να βοηθήσουν στην υπεράσπιση των εδαφών τους από τους Βυζαντινούς.
Όμως το 855, οι Βυζαντινοί κατέλαβαν την Αϊνζαρβό και οι Ζοtt είτε σκοτώθηκαν και τα γυναικόπαιδα έγιναν σκλάβοι, είτε οδηγήθηκαν μαζί με τις γυναίκες, τα παιδιά αλλά και τα ζώα τους, στην ηπειρωτική Ελλάδα.
Ο Κωνσταντίνος Μπίρης, στο έργο του «Οι Τσιγγάνοι(Ρωμ και Γύφτοι)» πάντως, αναφέρει ότι οι Ρομ («γύφτοι» όπως γράφει), εμφανίζονται στη Λαμία, πριν τα μέσα του 9ου αιώνα!
Πρόσφατα, έχει διατυπωθεί η άποψη, ότι πολλοί Ρατζπούτ στρατιώτες, έφυγαν με τις γυναίκες τους από την Ινδία τον 11ο αιώνα, στη διάρκεια των εισβολών του Μαχμούτ Γαζναβί ή όταν, αργότερα ο ηγεμόνας των Ρατζπούτ ηττήθηκε από τους μουσουλμάνους του Μωχάμετ Γουρ (1192). Οι Ρατζπούτ, πριν ηττηθούν, ήταν μια ισχυρότατη κάστα της Ινδίας. Ορισμένοι συγγραφείς, όπως ο Β. Β. Ρίσι, εικάζουν ότι μέρος του στρατού των ηττημένων Ρατζπούτ, μαζί με τους ακολούθους τους, μετανάστευσαν προς τη Δύση και έφτασαν στην Ευρώπη όπου ενώθηκαν με άλλους Ινδούς. Ο Kenrick, διατυπώνει την άποψη ότι η πλειοψηφία των προγόνων των σημερινών Ρομά της Ευρώπης, προς την Περσία, αρχικά, μετακινήθηκε, τμηματικά, από το 250 ως το 650 περίπου.
Φαίνεται ότι από την Αντιόχεια, Ρομά κατευθύνθηκαν προς την Κωνσταντινούπολη. ‘Όπως αναφέραμε και στο προηγούμενο άρθρο, υπήρξε μια σύγχυση με τους αιρετικούς Μελχισεδικίτες. Ο συγγραφέας και ερευνητής Γ. Σούλης, ο οποίος συνέλεξε τις πρώτες αναφορές για τους Ρομά στην Κωνσταντινούπολη, γράφει ότι ονομάζονταν «Αθίγγανοι». Ο όρος αυτός, σήμαινε τον σχισματικό, τον οπαδό ενός αιρετικού δόγματος.
Η πόλη στη Σαρδηνία όπου οι γάτες είναι πιο πολλές από τους κατοίκους! (Photos)
Γύρω στο 1050, υπάρχουν αναφορές για αστρολόγους, χαρτορίχτρες, ακροβάτες, γητευτές φιδιών, εκπαιδευτές αρκούδων και χειρουργούς κτηνίατρους, που προέρχονταν από τους Ρομά. Αργότερα, υπάρχουν πληροφορίες για τους λεγόμενους «Romiti», που εργάζονταν ως υποδηματοποιοί στην ηπειρωτική Ελλάδα.
Πάντως, ήδη από την εποχή εκείνη, το βασικό επάγγελμα των Ρομά, ήταν αυτό του σιδερά. Το φυσερό που χρησιμοποιούσαν στην εργασία τους, ήταν πρωτοποριακό για την Ευρώπη.
Αυτή φαίνεται ότι ήταν η πορεία των Ρομά, των περισσότερων τουλάχιστον, από την Ινδία ως την Κωνσταντινούπολη, ως τις αρχές της προηγούμενης χιλιετίας.
Ένα άλλο μέρος των Ρομά, πιθανότατα μέσω Αιθιοπίας και Αιγύπτου, έφτασε από την Ινδία στην Ευρώπη, μέσω θαλάσσης. Όλα αυτά τα γεγονότα, όπως γράψαμε και στο προηγούμενο άρθρο, έγιναν σε διαφορετικές εποχές.
Οι Ρομά στην Ευρώπη – Η αντιμετώπισή τους
Η κατάκτηση μεγάλου μέρους της Μικράς Ασίας από τους Οθωμανούς, είχε σαν αποτέλεσμα την πρώτη μεγάλη φυγή των Ρομά προς τα δυτικά. Οι Οθωμανοί εξαπέλυσαν διωγμό εναντίον τους και οι Ρομά, απλώθηκαν αρχικά στο Αιγαίο και τον Βόσπορο και στη συνέχεια, ζήτησαν καταφύγιο στη Θράκη, στη Μοισία, στη Βλαχία και στο κράτος των Σέρβων.
Όταν όμως ο Ορχάν και οι διάδοχοί του κατακτούν τμήματα της Θράκης, από το 1356 ως το 1369, ξεκινούν οι διωγμοί των Ρομά κι από εκεί. Νέους διωγμούς, εξαπολύει εναντίον τους ο Βαγιαζήτ, μετά τη νίκη του επί του Σιγισμόνδου στη μάχη της Νικόπολης της Πλεύνας (1396), αναγκάζοντάς τους να καταφύγουν στη Ρουμανία και την Ουγγαρία.
Είχε προηγηθεί ο μεταδοτικός λοιμός που απλώθηκε στην Κωνσταντινούπολη το 1347 και ονομάστηκε «Μαύρος θάνατος» και ο οποίος οδήγησε πολλούς Ρομά στην Ευρώπη.
Επιστροφή στη φύση! Οι 10 κορυφαίοι προορισμοί για ελεύθερο κάμπινγκ στην Ελλάδα! (Photos)
Ο Σιγισμόνδος, στον οποίο αναφερθήκαμε παραπάνω, ως βασιλιάς της Ουγγαρίας και της Κροατίας, ήταν ο μόνος (ή από τους λίγους…) ηγεμόνας, που έδειξε ευνοϊκή διάθεση απέναντι στους Ρομά, καθώς τους δέχτηκε στη χώρα του και με γράμματα προστασίας που τους έδωσε, διευκόλυνε την προώθησή τους προς τη Δυτική Ευρώπη.
Την ίδια «στάση ανοχής», κράτησε απέναντί τους και ο πάπας Ιωάννης 23ος. «Η διαγωγή όμως των ανθρώπων αυτών ήταν τέτοια, που δεν άργησε να κινήσει πρώτα την αντιπάθεια και τις επιθέσεις των κατοίκων εναντίον τους, πολύ σύντομα δε και διωγμούς από μέρους των κρατών της Ευρώπης» (Κώστας Μπίρης, «Οι Τσιγγάνοι. (Ρωμ και Γύφτοι»), Εκδ. 1954).
Οι διωγμοί των Ρομά στην Ευρώπη
Η αρχή έγινε στη Γαλλία στις αρχές του 16ου αιώνα στα χρόνια του Φραγκίσκου Α’ και συνεχίστηκε στις γειτονικές χώρες. Το 1561, η Σύνοδος της Ορλεάνης, διέταξε τους έπαρχους «να εξοντώσουν όλους τους τσιγγάνους με φωτιά και με σίδερο».
Στην Ισπανία, στις αρχές του 16ου αιώνα, εκδόθηκε το Διάταγμα της Μεντίνα ντελ Κάμπο, που όριζε ότι «όποιος πιαστεί για αγυρτεία θα ανήκει σε όλη του τη ζωή ως δούλος σ’ εκείνον που τον έπιασε». Το Διάταγμα, ανανεώθηκε το 1523, ενώ το 1539, ο Κάρολος Ε’, με νέο Διάταγμα, καταδίκασε όλους τους Ρομά σε εξορία και όρισε ότι όσοι δεν φύγουν από τη χώρα σε 60 ημέρες, θα ριχτούν στα «κάτεργα» (γαλέρες) για 6 χρόνια. Ακολούθησαν νέοι διωγμοί εναντίον τους, φυλακίσεις και ξυλοδαρμοί. Το 1620, καταδικάστηκαν σε θάνατο 4 Ρομά, που ομολόγησαν ότι σκότωσαν και έφαγαν (!) έναν ομοεθνή τους και ένα Φραγκισκανό μοναχό.
Το 1568, ο δούκας της Τέρα Νόβα, διοικητής του Μιλάνου, τους έδιωξε, από τα όρια της Λομβαρδίας, ενώ ο πάπας Πίος Ε’, τους έδιωξε από την επικράτειά του. Το 1514 και το 1532, έγιναν διωγμοί εναντίον των τσιγγάνων της Γενεύης.
Το 1531, ο Ερρίκος Η’ της Αγγλίας, διέταξε να φύγουν όλοι οι Ρομά από τη χώρα του. Στάθηκε όμως αδύνατο να γίνει κάτι τέτοιο, καθώς ο λαός απέφευγε να τους καταδώσει στις αρχές, γιατί φοβόταν τη μαγική τους δύναμη. Το 1563, η αυτοκράτειρα Ελισάβετ, με νέο διάταγμα, επέβαλε στους Ρομά να φύγουν από την Αγγλία, ορίζοντας την ποινή του θανάτου για όσους δεν συμμορφώνονταν. Στα τέλη του 17ου και τις αρχές του 18ου αιώνα, οι Άγγλοι, προκειμένου να πετύχουν την καταδίκη τους σε θάνατο, τους κατηγορούσαν «ως μάγους, ως αιρετικούς, ως τυμβωρύχους και ως ενόχους φανταστικών εγκλημάτων, ως δολοφόνους και ως αιμοπότας. Όταν δε στην πραγματικότητα δεν υπήρχαν θύματα, τους κατηγορούσαν ότι έτρωγαν τα πτώματα μετά το έγκλημά τους» (Κ. Μπίρης, «Οι Τσιγγάνοι. (Ρωμ και Γύφτοι»), 1954).
Το 1557 και το 1560, η Δίαιτα (Εθνοσυνέλευση) της Πολωνίας εξόρισε τους Ρομά από τη Βοημία και την Πολωνία. Έτσι, αυτοί κατέφυγαν στην Ουγγαρία και τις γειτονικές χώρες που κατείχε η Οθωμανική αυτοκρατορία.
Το 1565, ο Μουσταφά πασάς της Βοσνίας, τους υποχρέωσε σε καταναγκαστικά έργα. Να φτιάχνουν «μπάλες» για τα κανόνια και να πελεκούν άλλες, τεράστιες, από σκληρή πέτρα. Εκτοπίσεις τσιγγάνων στην Πολωνία και τη Βοημία, έγιναν επίσης το 1578 και το 1582.
Στην Ουγγαρία, έζησαν περισσότερο ελεύθεροι, όπως και στη Μολδαβία και τη Βλαχία ως τον 17ο αιώνα περίπου, οπότε το κράτος ανακήρυξε τους Ρομά δούλους και τους πουλούσε σε ιδιώτες (κράτος – δουλέμπορος θα λέγαμε!).
Στη Ρωσία, οι Ρομά εμφανίστηκαν τον 15ο αιώνα και δεν σημειώθηκε κανένας διωγμός εναντίον τους, παρά μόνο στην περιοχή της Αγίας Πετρούπολης, όπου δεν τους επιτρεπόταν να πλησιάζουν.
Στη Ρουμανία, υπήρχαν δύο κατηγορίες Ρομά. Σ’ αυτούς που ζούσαν ως δούλοι και στους ανυπόταχτους, τους Νετότσους, που «εξακολουθούσαν να γυρίζουν ημιάγριοι και ελεύθεροι, ζώντας από κλεψιές και από αγυρτεία».(Κ. Μπίρης, «Οι Τσιγγάνοι.( Ρωμ και Γύφτοι»), 1954).
Με όσα γράφει ο Κ. Μπίρης για την εμφάνιση των Ρομά στην Ευρώπη, συμφωνεί ο Χιώτης λόγιος και γιατρός, Αλέξανδρος Πασπάτης (1814 – 1891), ο οποίος από το 1840 ζούσε στην Κωνσταντινούπολη.
Στο έργο του «Μελέτη περί των Ατσίγγανων και της Γλώσσης Αυτών» (1857, περιοδικό «Πανδώρα», επανέκδοση 1995 εκδόσεις «Εκάτη»), γράφει χαρακτηριστικά: «Οι Ατσίγγανοι, τρεις χιλιάδες περίπου τον αριθμόν, εμφάνησαν κατά πρώτον εις την Ευρώπην περί το 1417 Σωτ. Έτος, επί της βασιλείας του Σιγισμόνδου, αυτοκράτορος Ρωμαίων και βασιλέως Ουγγαρίας. Κατώκησαν κατ’ αρχάς την Μολδαβίαν και εκείθεν διεσπάρησαν εις Βλαχίαν, Τρανσυλβανίαν και Ουγγαρίαν».
Για τους απάνθρωπους και απαράδεκτους διωγμούς σε βάρος τους, γράφει χαρακτηριστικά:
«Προ τριών περίπου εκατονταετηρίδων (σημ. γύρω στο 1530 γράφει ο Κ. Μπίρης), εφάνησαν εις την Αγγλίαν όπου ανηλεέστατα κατεδιώχθησαν από τους Άγγλους. Πάμπολλοι απηγχονίσθησαν ως μάγοι και σατανικοί γόητες, οι δ’ επιζήσαντες ολίγοι εκρύβησαν εις κρύπτας και σπήλια και εξήρχοντο μόνον τη νύκτα προς αναζήτησιν τροφής».
Πηγή: protothema.gr
Aκολουθήστε μας στo Google News
