Συζητώντας με φίλους για τη Νάξο, μου κάνει πάντα εντύπωση η διαφορετική οπτική γωνία από την οποία βλέπει ο καθένας τα καλά –και τα κακά- του νησιού. Δύσκολα μένει κανείς στην συνήθη φράση ”Ωραίο νησί η Νάξος”.
Πορτάρα: Το εμβληματικό σήμα κατατεθέν της Νάξου που κάποτε ήταν… ξεχωριστό νησί
Όλο και κάτι υπάρχει να προστεθεί, όλο και κάποιο μέρος να μνημονευθεί και από το ένα μέρος πας σε άλλο, και από τη μία παραλία στην παραπέρα, και καταλήγεις να συζητάς για όλα τα μήκη και πλάτη του νησιού, λες και πρόκειται για πολυπρόσωπη μεγαλούπολη.
Κι όμως, μεγαλούπολη μπορεί να μην είναι, είναι, ωστόσο, το μεγαλύτερο και το πιο εύφορο νησί των Κυκλάδων. Τόσο εύφορο και πλούσιο, με νερά, βουνά και πράσινο, ώστε να επιβεβαιώνεται ο μύθος που το θέλει ευλογημένο από το θεό Διόνυσο. Δεν είναι τυχαίο μάλιστα ότι οι κάτοικοι της Νάξου ασχολούνται περισσότερο με γεωργικά και λιγότερο με αλιευτικά επαγγέλματα.
Αναφορές στη Νάξο ξεκινούν από τη μυθολογία. Λέγεται πως ο Δίας, γεννήθηκε μεν στην Κρήτη, μεγάλωσε όμως στο ψηλότερο βουνό της Νάξου, το όρος Ζας. Σημαντικό ρόλο, επίσης, έπαιξε το νησί στον κυκλαδικό πολιτισμό, κάτι που μαρτυράται από τα αμέτρητα αρχαιολογικά ευρήματα, που εκτίθενται στο αρχαιολογικό μουσείο του χωριού Απείρανθος, με αποκορύφωμα τα κλασικά χρόνια, όπου και άνθησαν στο νησί οι τέχνες, η γλυπτική και η αρχιτεκτονική.
Το χαρακτηριστικότερο ορόσημο, μάλιστα, του νησιού, η Πορτάρα, αποτελεί κληρονομιά εκείνης της περιόδου (μέσα 6ου αι. π.Χ.). Πρόκειται για τη μεγάλη μαρμάρινη πύλη, τα ερείπια του ναού του Απόλλωνα, και -όπως κάθε πόρτα- βρίσκεται στο κατώφλι του νησιού, για να υποδέχεται τους επισκέπτες της. Για τους ρομαντικούς, η Πορτάρα φαντάζει με τεράστια κορνίζα στον ορίζοντα και δεν είναι λίγοι αυτοί που μαζεύονται εκεί το ηλιοβασίλεμα για να θαυμάσουν τον ήλιο μέσα από αυτό το αιώνιο πλάνο.
Μιλώντας για τα αρχαία σύμβολα του νησιού, άξια μνείας είναι ακόμα το ιερό της Δήμητρας, ένας καλά διατηρημένος ναός, κοντά στο χωριό Σαγκρί, καθώς και οι Κούροι, τα γιγαντιαία αγάλματα που κείτονται μισοτελειωμένα στα νταμάρια της Νάξου. Τους δύο από αυτούς θα τους βρείτε στο χωριό Μέλανες και τον τρίτο (ύψους 10,10 μέτρων) στο χωριό Απόλλωνας.
Κι αν η απόσταση ανάμεσα στη Νάξο του χθες και τη Νάξο του σήμερα μετριέται σε αιώνες, η εικόνα της χώρας του νησιού περιορίζει αυτή την απόσταση σε μερικά μόνο λεπτά. Όσο, δηλαδή, απέχει η Παλιά Χώρα με το Ενετικό Κάστρο, και τα λιθόκτιστα καλντερίμια, από το μεγάλο λιμάνι με τα κοσμικά μαγαζιά, τα εστιατόρια και τα bar, που αποτελούν ουσιαστικά και τη βραδινή ζωή του νησιού.
Όλα αυτά, όμως, δένουν τόσο αρμονικά μεταξύ τους που στον επισκέπτη μοιάζει φυσική αλληλουχία το να βρίσκεται το πρωί στα κοσμοπολίτικα beach bars και τις παραλίες και το απόγευμα στην αγορά της Παλιάς Χώρας. Να φωτογραφίζει τα βενετσιάνικα οικόσημα στις πόρτες της καστροπολιτείας, να χάνεται στα στενά σοκάκια και να ξαναβρίσκει το δρόμο με τη μυρωδιά από τη γραβιέρα, το κίτρο, και το γλυκό σταφύλι, που εμπορεύονται τα μικρά μπακάλικα.
Όχι, δεν προσπερνάμε τα beach bars και τις παραλίες. Δε θα μπορούσαμε, άλλωστε, αφού όχι μόνο είναι πολλές αλλά και συναγωνίζονται σε ομορφιά η μία την άλλη. Κοντά στην Χώρα, λοιπόν, βρίσκεται ο Άγιος Γεώργιος, με τη μεγάλη χρυσαφένια αμμουδιά, τα beach bars και τα θαλάσσια σπορ που προσελκύουν κυρίως του νεώτερους.
Λίγα χιλιόμετρα παραπέρα βρίσκεται η παραλία Αγ. Προκόπης, με φυσική συνέχεια του την παραλία της Αγ. Άννας. Και οι δύο χαρακτηρίζονται από τα πεντακάθαρα νερά τους, την χοντροκομμένη άμμο τους και τους καταπράσινους κέδρους, που μοιάζουν να έχουν φυτρώσει μέσα της, και δημιουργούν ένα σκηνικό… εξωτικό!
Κάποιοι, ωστόσο, υποστηρίζουν πως ακόμα καλύτερη από τον Αγ. Προκόπη και την Αγ. Άννα, είναι η τρίτη στη σειρά παραλία της Πλάκας, με τα καταγάλανα νερά και την εντυπωσιακή αμμουδιά των 4 χλμ., ενώ άλλοι προτιμούν το πολυσύχναστο Αλυκό, με τους εξωτικούς αμμόλοφους και τους υπεραιωνόβιους κέδρους.
Οι λάτρεις του surfing οφείλουν να γνωρίζουν πως ιδανικές συνθήκες αέρα και κύματος θα βρουν στην παραλία της Παρθένου. Όσοι αναζητούν ηρεμία θα πρέπει να προτιμήσουν το Πυργάκι, ενώ ο Απόλλωνας, που κατά τα άλλα διαθέτει ένα πανέμορφο ψαροχώρι, προσφέρεται για κολύμπι μόνο στους πολύ τολμηρούς, που δε θα διστάσουν να δώσουν μάχη με τα κύματα.
Και παρόλο που τα παραθαλάσσια χωριά της Νάξου τους καλοκαιρινούς μήνες αναπόφευκτα κλέβουν την παράσταση, δεν είναι λίγοι αυτοί που αγαπούν το νησί για την ορεινή του πλευρά,με τα παραδοσιακά πετρόκτιστα αρχοντικά να σκαρφαλώνουν τις καταπράσινες πλαγιές.
Στην καρδιά της ορεινής Νάξου ξεχωρίζει το ”Μαρμάρινο Χωριό”. Η Απείρανθος αποτελεί σημαντικότατο κομμάτι της πολιτιστικής μας κληρονομιάς, όχι μόνο για την εξαίσια αρχιτεκτονική της μορφή που διατηρείται ανέπαφη από τα ενετικά χρόνια, αλλά και για το γλωσσικό ιδίωμα των κατοίκων, τα ήθη και τα έθιμά τους. Οι τέχνες και τα γράμματα αποτελούν την κύρια απασχόληση των ντόπιων, κάτι που γίνεται εμφανές από τους πολιτιστικούς χώρους που διαδέχονται ο ένας τον άλλον: Εργαστήρια υφαντουργίας, αρχαιολογικό, γεωλογικό και λαογραφικό μουσείο, γκαλερί με πίνακες και εκθέσεις φωτογραφίες και βιβλιοθήκες. Και όλα αυτά ύπο τη σκέπη του πύργου του Ζευγώλη, χτισμένος από τον 17ο αι. στην είσοδο του χωριού.
Όσο, όμως, κι αν σας μαγέψει η Απείρανθος μην παραμελήσετε να επισκεφτείτε και το Φιλώτι, με την έντονη ζωή και την πανέμορφη Παναγία τη Φιλώτισσα, την Κόρωνο, χτισμένη στην κοιλάδα του ομώνυμου βουνού και τη Δαμαριώνα, με τα παλιά αρχοντικά. Αλλά κυρίως, όταν βρεθείτε εκεί, κάντε μία στάση σε κάποια πλατεία, καθίστε σε ένα από τα καφενεδάκια και δοκιμάστε το διάσημο κρασί της ορεινής Νάξου, που όμοιό του δεν θα βρείτε αλλού.
Υπάρχουν ακόμα αμέτρητα ορεινά χωριά, το καθένα με το προσωπικό του πολιτιστικό στοιχείο, που αξίζει να ανακαλύψετε ένα προς ένα. Εμείς, όμως, θα ολοκληρώσουμε τη βόλτα μας στην Ποταμιά. Πρόκειται για τρία μικρά χωριά: την Άνω, τη Μέση και την Κάτω Ποταμιά, χτισμένα κατά μήκος μίας καταπράσινης, εύφορης κοιλάδας, στολισμένη με παλιούς νερόμυλους. Κάντε έναν περίπατο δίπλα στο φαράγγι και θα εκπλαγείτε από το μοναδικό τοπίο και τα μικρά, κρυμμένα του μυστικά.
Οι πιο κρυμμένες παραλίες της Νάξου είναι και οι ομορφότερες!
Κλείνοντας, οφείλουμε να σας συμβουλεύσουμε να πάρετε οπωσδήποτε μαζί σας, ή να νοικιάσετε εκεί- μεταφορικό μέσο. Κι αυτό όχι μόνο γιατί το νησί είναι μεγάλο και γεμάτο μέρη που αξίζει να επισκεφθείτε, αλλά κυρίως –και αυτό μάλλον είναι και το μοναδικό ”κακό” της Νάξου- γιατί τα δημοτικά μεταφορικά μέσα είναι λίγα και δεν εξυπηρετούν ιδιαίτερα. Όσο παραδεισένια κι αν σας φανεί η Νάξος, μην ξεχνάτε πως βρίσκεστε στην Ελλάδα.