8 πληροφορίες που δε γνωρίζατε για την Πομπηία

Μετά την έκρηξη του Βεζούβιου το 79 μ.Χ., η αρχαία ρωμαϊκή πόλη της Πομπηίας χάθηκε για πολλούς αιώνες. Σήμερα, είναι ένας από τους διασημότερους και πιο συναρπαστικούς αρχαιολογικούς χώρους στον κόσμο. Αφού οι ηφαιστειολόγοι και οι αρχαιολόγοι διαφωνούν για τις εκσκαφές στην περιοχή, με τους ηφαιστειολόγους να υποστηρίζουν ότι μπορεί να καταστρέψουν χρήσιμα στοιχεία για τη ροή της λάβας, τα οποία θα μπορούσαν να προστατέψουν τους σημερινούς κατοίκους της πόλης, ξαναεξετάζουμε όσα ξέρουμε για την πόλη στη δυτική ακτή της Ιταλίας, κοντά στη μοντέρνα Νάπολη… Έτσι, συγκεντρώσαμε 8 πληροφορίες που μάλλον δε γνωρίζατε για την Πομπηία.

Η Πομπηία δεν έχει παγώσει στο χρόνο, ούτε είναι μια τέλεια κάψουλα χρόνου

Η έκρηξη του Βεζούβιου το 79 μ.Χ. Προκάλεσε μια τεράστια ζημιά αφού ξέσπασαν φωτιές, ξεκόλλησαν ταράτσες και κατεδαφίστηκαν κολώνες. Οι περισσότεροι κάτοικοι της πόλης διέφυγαν στη γύρω εξοχή (παρόλο που δε γνωρίζουμε πόσοι από αυτούς πέθαναν εκεί). Πήραν μαζί τους μικρά πολύτιμα αντικείμενα, όπως νομίσματα, κοσμήματα και φωτιστικά. Τα οργανικά υλικά, όπως σεντόνια, κουβέρτες, ρούχα και κουρτίνες, καταστράφηκαν σχεδόν στο σύνολό τους. Στους αιώνες που ακολούθησαν μετά την έκρηξη, οι ερευνητές πέρασαν μέσα από τοίχους και αφαίρεσαν πολύτιμα αντικείμενα. Οι νωρίτερες επίσημες εκσκαφές του 18ου αιώνα ήταν κάτι σαν κυνήγι θησαυρού, που σημαίνει ότι τα αρχεία και τα ευρήματα είναι φτωχά ή ανύπαρκτα. Είναι επίσης γεγονός, ότι κάποια ευρήματα όπως πίνακες ζωγραφικής και πορσελάνες, καταστράφηκαν σκοπίμως από τους εκσκαφείς γιατί δε θεωρούνταν αρκετά υψηλής αξίας! Όλοι αυτοί οι παράγοντες καθιστούν την Πομπηία ένα τόπο-πρόκληση για τους ερευνητές, όπως και οι περισσότεροι αρχαιολογικοί χώροι.

Η Πομπηία έμοιαζε με ένα γιγάντιο εργοτάξιο

Είναι γνωστό ότι το 63 μ.Χ. ένας φοβερός σεισμός προκάλεσε τεράστια καταστροφή στην πόλη. Οι επιστήμονες σήμερα συμφωνούν. Ωστόσο, ότι αυτός ήταν μόνο ένας από μια σειρά σεισμών που ταρακούνησαν την Πομπηία και τη γύρω περιοχή τα χρόνια πριν το 79 μ.Χ. και την έκρηξη του Βεζούβιου. Είναι ξεκάθαρο ότι πολλά κτίρια επισκευάστηκαν πολλές φορές εκείνη την -περίοδο.

Στην πραγματικότητα η Πομπηία πρέπει να έμοιαζε με ένα γιγάντιο εργοτάξιο, με συνεχείς ανακατασκευές σε δημόσια κτίρια αλλά και ιδιωτικές κατοικίες. Ο ρυθμός των κατασκευών φανερώνει μια μαζική τάση επένδυσης στην πόλη, πιθανόν χορηγούμενη από τον αυτοκράτορα.

Το αμφιθέατρο είχε πολύχρωμη διακόσμηση…

Όταν το αμφιθέατρο αποκαλύφθηκε για πρώτη φορά στις εκσκαφές του 1815, ένας σημαντικός αριθμός από τοιχογραφίες στόλιζε τον τοίχο του. Υπήρχαν μεγάλοι πίνακες με ζωγραφισμένα άγρια ζώα, όπως μια αρκούδα κι ένα βόδι δεμένα με σκοινί για να μην μπορούν να αποδράσουν, κι ένα διαιτητή ανάμεσα στους δυο μονομάχους. Οι τοιχογραφίες ζωγραφίστηκαν ίσως στον τοίχο της εξέδρας την περίοδο ακριβώς πριν την έκρηξη. Όμως, λίγους μήνες μετά την εκσκαφή τους, καταστράφηκαν ολοσχερώς από τον πάγο, χωρίς να αφήσουν ίχνη που να μπορούν να θαυμάσουν οι σημερινοί επισκέπτες. Ευτυχώς για μας, μετά την εκσκαφή είχαν γίνει ζωγραφιές που φανέρωναν την αρχική πολύχρωμη διακόσμηση του αμφιθεάτρου.

…το ίδιο και το Σπίτι της Julia Felix

Ένας σημαντικός αριθμός από τοιχογραφίες βρέθηκε και στον προθάλαμο του σπιτιού της Julia Felix, που φαίνεται να αναπαριστά σκηνές από την καθημερινή ζωή στην αγορά. Δώδεκα τμήματα αυτών των τοιχογραφιών ζώνονται: ένα αναπαριστά μια γυναίκα με πράσινο φόρεμα να προσφέρει κάτι σε έναν ζητιάνο, και κάποιο άλλο δείχνει ένα αγόρι να μαστιγώνεται, κάτι που θεωρείται ως απόδειξη της ύπαρξης σχολείου στην περιοχή της αγοράς. Άλλες τοιχογραφίες δείχνουν έναν άνδρα να καθαρίζει τα παπούτσια κάποιου άλλου, έναν τσαγκάρη, εμπόρους να εκθέτουν τα αγαθά τους σε γυναίκες, φιγούρες να πωλούν ψωμί, φρούτα και λαχανικά, και πολλά ακόμα.

Η λατρεία της Ίσιδας ήταν πολύ διαδεδομένη στην Πομπηία

Εκτός από το διάσημο Ναό της Ίσιδας, εικόνες κι αγαλματίδια έχουν βρεθεί σε περισσότερα από 20 σπίτια της Πομπηίας, συχνά μαζί με αγγεία κι άλλων Ρωμαίων θεών και θεοτήτων. Παρόλο που οι Ρωμαίοι συγγραφείς ήταν επιφυλακτικοί με τη λατρεία της Ίσιδας, που θεωρούσαν ότι απειλούσε τις παραδοσιακές αξίες της Ρώμης όπως η πίστη και το καθήκον προς το κράτος, ο Ναός της Ίσιδας στην Πομπηία υπήρχε εκεί για περίπου 200 χρόνια πριν την έκρηξη του Βεζούβιου. Οι οπαδοί της Αιγυπτιακής θεότητας πίστευαν ότι προσφέρει τη δυνατότητα για ζωή μετά το θάνατο, ενώ ήταν και προστάτιδα των ναυτικών. Αυτό εξηγεί τη δημοφιλία της θεότητας στην πόλη που βρισκόταν δίπλα στη θάλασσα.

Ο μοναδικός αναγνωρισμένος οίκος ανοχής

Βρίσκεται σε ένα στενό δρόμο στο κέντρο της πόλης και σήμερα είναι ένα από τα πιο πολυσύχναστα αξιοθέατα στις εκσκαφές. Γνωρίζουμε ότι ήταν οίκος ανοχής από τη διαρρύθμισή του (ήταν χωρισμένο σε μικρά δωμάτια, το καθένα με δικό του χτισμένο κρεβάτι),τις τοιχογραφίες με ερωτικό περιεχόμενο, και πολλές άλλες ζωγραφιές που αναπαριστούν ερωτικές πράξεις και τιμές.

Γύψινες φιγούρες θυμάτων

Οι γύψινες φιγούρες των θυμάτων της έκρηξης είναι τα διασημότερα χειροτεχνήματα της Πομπηίας. Γνωρίζατε όμως ότι οι αρχαιολόγοι φτιάχνουν γύψους από κοιλότητες σε δέντρων σε κήπους για να διαπιστώσουν τι λουλούδια, φρούτα και λαχανικά καλλιεργούνταν το 79 μ.Χ.;

Η τεχνική πρωτοκαθιερώθηκε από την Wilhelmina Jashemski (1910–2007), μια Αμερικανίδα αρχαιολόγο που μελέτησε κάθε κήπο στην Πομπηία. Ένας μεγάλος κήπος αποδείχθηκε να είναι αμπελώνας, ενώ διαδεδομένη πρέπει να ήταν και η καλλιέργεια λαχανικών. Μερικά από τα προϊόντα πρέπει να καταναλώνονταν από τους κατοίκους των σπιτιών στα οποία βρέθηκαν αυτοί οι κήποι, ωστόσο, το μεγαλύτερο μέρος πρέπει να προοριζόταν για εμπόριο στην αγορά.

Βασιλική αγορά

Η αναμονή για μια νομική υπόθεση στη Βασιλική Αγορά της Πομπηίας πρέπει να ήταν μια μακρά και βαρετή διαδικασία, αν κρίνουμε από τις 200 μουτζούρες που βρέθηκαν στους τοίχους της

Κάποιο σκάλιζαν απλώς το όνομά τους και την ημερομηνία, όπως κάνει πολύς κόσμος και σήμερα με το γκραφίτι. Άλλοι χρησιμοποιούσαν αυτό το δημόσιο χώρο (που χρησίμευε για δημόσιες δίκες, διοικητικές και επαγγελματικές συναλλαγές) για να εκτονώσουν τα νεύρα τους ή να κατηγορήσουν κάποιον. Κάποιοι έπαιζαν παιχνίδια στον τοίχο, άλλοι σημείωναν παραδίπλα το σκορ, το σίγουρο είναι ότι το μέρος ήταν γεμάτο ζωή!